Nước mắt loài cỏ dại - Tập 6 Full HD | VTV Giải Trí. Số tập: 40/40Thể loại: ` $ Gia đình`` $ Kho Phim `Đạo diễn: Hoàng Tuấn CườngThời lượng: 42; phútSản xuất: -Diễn viên: NSƯT Mỹ Uyên,NSND Minh Đức,Khương Thịnh,Tam Triều Dâng P75: NƯỚC MẮT LOÀI CỎ DẠI TẬP 6 – Phim hay 2021 | Xuân Phúc, Tam Triều Dâng, Bella Mai, Võ Đăng Khoa October 19, 2022; P79: Kiếp Này Tôi Muốn Làm Người Tốt October 19, 2022 xem phim Nước Mắt Loài Cỏ Dại vietsub, phim VTV3 Việt Nam engsub, xem Nước Mắt Loài Cỏ Dại online tap 1, tap 2, tap 3, tap 4, phim VTV3 Việt Nam ep 5, ep 6, ep 7, ep 8, ep 9, ep 10, xem Nước Mắt Loài Cỏ Dại tập 11, tập 12, tập 13, tập 14, tập 15, phim VTV3 Việt Nam tap 16, tap 17, tap 18, tap 19, tap 20, xem phim Nước Mắt Loài Cỏ Dại W0D6Q. 2/20/2021 Cỏ Dại 2/69 2/20/2021 Cỏ Dại Tô Hoài Cỏ Dại Chương 1 ... Cỏ dại hoa đồng Ông bà ngoại tôi có nếp nhà gạch rất cũ. Người ta thường đồn rằng tuổi nó dễ đã đến ngoài một trăm năm. Nhưng kể tuổi thực của nó, cũng chưa lão quá như vậy. Chỉ trong vòng một kỷ, trên hoặc dưới cái quãng người Tây vào tỉnh Hà Nội lần thứ nhất. Không phải ông bà ngoại của tôi làm nên nếp nhà ấy. Nó là cái cơ nghiệp hương hoả. Ông tôi được gánh thừa tự, đèn nhang cho một ông bác mất không có con trai. Khi ông cụ bác ông tôi còn sống đã lo sợ lắm về sự mất giỗ của mình mai sau. Bởi vậy, tuy đã đặt tự cho cháu, lại còn mua hậu làng, mua hậu họ, mua hậu hàng xã, khiến những mấy nơi phải trách nhiệm cúng giỗ nữa. Cái hôm Tây chiếm tỉnh Hà Nội lần thứ hai, ông tôi đương trèo đẵn một cây xoan. Nghe phía ngoài thành, tiếng súng nổ đùng đùng. Người trong làng nhốn nháo... Ngày ấy, ông tôi chưa được ngôi nhà tự kia. Mười năm sau ông tôi mới về đấy. Khi này, ngôi nhà đã gần như bỏ hoang. Vợ chồng ông bà bác ông tôi khuất núi đã được vài năm. Bấy giờ trong vùng đất cát còn rộng rãi nhiều, người ta chưa biết lo đến chuyện nhà cửa. Vả lại, ông bà tôi nghèo. Cũng không cần có một ngôi nhà tươm tất quá. Ngày xưa, người ta lại sợ, nếu có một nếp nhà gạch tề chỉnh. Ở nhà ngói núp bóng giàu có, chỉ tổ hãi kẻ 3/69 2/20/2021 Cỏ Dại cướp. Do vậy, ông bà tôi cứ lần lữa nương náu ở túp lều trong xóm Trong. Khi ông bà tôi về ngoài ấy, nhà cửa đã tềnh toàng như cái lều chợ. Bà tôi quẩy một gánh nồi niêu thúng đựng áo đụp, ông tôi cởi trần khiêng cái cũi đựng bát. Gia sản có bấy nhiêu thứ, quẳng vào nếp nhà mênh mông càng hoang vắng thêm. Tuy ông bà tôi dọn ra đây, nhưng những nhà ở nhờ kia vẫn nguyên như thường. Cùng nghèo khó cả, ở quây quần với nhau. Người thì đi gánh đất, người thì đi dệt cửi mướn. Có bác cả ngày nhịn khàn nằm dài, tối mò mẫm đi ăn trộm. Trẻ con thả lã cho đi tha thẩn như gà. Trong sân, cỏ mọc la liệt vươn cả lên thềm hè. Phía ngoài, xế bên phải là một cái chuôm nước. Cỏ nước xanh phủ kín, nom cũng như mặt bãi đất liền. Vào nhà, hai ba gian một chủ ở, treo bôông bêêng lủng lẳng mấy cái quang gánh. Không có giường phản, mọi nhà đều nằm đất. Về mùa đông đánh bạn với ổ rơm. Gian giữa, lù lù ba cái bệ bằng đất đắp bậc cao thấp, bệ thờ như kiểu hương án ngoài đình. Hai mặt bệ nhẵn trơn; có một bát bình hương xám bằng sành. Một bên gian buồng cửa đóng kín ghim nghỉm. Mặt đất ẩm nhớp mốc rêu. Cỏ tận ngoài sân leo vờn vào. Buồng trong người không ở, cầy cáo đào hầm hố ngổn ngang. Trong bóng tối nổi lên từng ụ gò đống, thành luỹ đất vụn. Quanh năm không ai bước chân đến. Khi có tôi, toà nhà cổ này hiện ra trong tròng mắt tôi với đủ mọi vẻ kinh rợn. Nó lù lù giữa làng sát bên lối vào xóm. Mái ngói đen kịt gồ một đường bờ giữa, hai đầu hồi lù lên hai cái trụ. Nó đội cao trên những mái tranh đen sẫm thấp lè tè xung quanh la liệt rặng dâm bụt, rặng xương rồng, cây xoan gầy mà cao lêu đêu. Một lớp tường dài xây bằng gạch vồ không trát, như một dải tường thành. Mỗi năm, vào tết Nguyên Đán, ông tôi sửa soạn một chậu nước vôi và một cái thép lá thông. Ông nhúng thép vào vôi, phiết lên mặt tường vẽ thành những đường vòng tròn, to bằng chiếc mẹt một. Lạ lắm, nhưng tôi không dám hỏi. Có lần nào đấy, ông tôi cắt nghĩa rằng những cái vòng tròn này để trừ quỉ. Năm mới, lũ quỉ sứ dưới âm ti thường hay lên trần gian cướp của. Vẽ cái vòng tròn này quỉ sợ không dám vào. Nghe thế, tôi hãi lắm. Tôi ngẩn ngơ nhìn ông tôi bê chậu nước vôi đi xung quanh tường, quét những hình tròn tròn. Lốt vôi tỏ mãi, trắng xoá trên màu tường gạch hung đỏ. Đến bây giờ hãy còn dấu rõ ràng. Những người bạn vào nhà tôi, tưởng như vào một chiếc tàu biển mà bên thành tầu có những lỗ đại bác, hoặc những cửa tròn trong khoang nhìn ra mặt sóng. Ngoài sân, cây cối um như rừng. Mảnh sân đất dài nhưng hẹp, lúc nào cũng ẩm, vì ánh nắng không lọt xuống mấy. Cây na, cây lựu, một cây cam sành, cây hồng quả, cây ổi lớn chi chít cành. Giữa có cây ngọc lan. Đầu mùa hè, hoa ngọc lan chín trắng muốt, hương ngát ra tận ngoài đầu ngõ. Các dì tôi hay bắc ghế đẩu hái hoa lan gài lên mái tóc, lẩn vào đầu vành khăn. Cạnh cây ngọc lan là một cây đào thực to. Cái sân bé hoẻn mà lủng 4/69 2/20/2021 Cỏ Dại củng những cây. Đối với tôi, là cả một thế giới cây cối. Thân cây đào lớn bằng cột đình, đen xù xì, quanh năm phòi ra từng cục nhựa trong óng, dính như cồn. Nó lão quá không đứng được thẳng, phải khom khom ngả dài nghển ra tận thành bể. Tôi cứ men men leo được đến lưng chừng thân, rất dễ dàng. Về cuối mùa thu, cây trụi gần hết lá. Sang đầu xuân hoa và lá lại thi nhau trổ xanh rờn và đỏ phớt - sắc hoa đào phai, cho đến khi mãn vụ quả, tức là bắt đầu mùa hè. Năm nào cũng có đôi vợ chồng chim chào mào tha rác đến làm tổ trong một cành đào rậm lá cao cao. Tháng năm, tháng sáu, những con chim mới nở đã mạnh cánh và cứng mỏ, thì vợ chồng con cái nhà chim bỏ tổ, ríu rít mang nhau đi. Tôi hóng xem kỹ càng từ hôm chú chào mào đực quặp ở đâu về cành cây từng cuộng rạ nhỏ. Khi ấp trứng, chúng hót líu lo suốt sớm chiều. Rồi những ngày tha mồi vất vả. Hai vợ chồng chim cùng gầy phờ người. Buổi sáng mát, mấy chú chim con chen nhau đứng trên thành tổ ngóng ra. Tôi ngồi núp một bên bể nước say mê ngắm nghía. Tôi không thích bắn. Nói cho đúng tôi cũng không dám bắt các chú chim nhỏ ấy. Ông tôi cấm. Đến ngày chim rời tổ, \"bồng bế\" nhau đi, tôi ngẩn ngơ nhớ. Rồi sang năm, không biết vẫn đôi ấy hay đôi khác, chim chào mào lại đến làm tổ. Ngày ngày tôi lại lom khom nấp bên cạnh bể nước, ngó lên cây đào. Trong cây đào cuối mùa xuân thì có tổ chim chào mào. Trong cây cam sành thì quanh năm có tổ chim gi đá. Có khi mấy tổ nhiều hàng chục con. Loài này ăn ở dè lén, bay thì không động lá. Ở cũng như đi, yên lặng như không. Chúng xấu xí và bé hơn cả chim sẻ, tôi chả thích mấy. Vả lại, chúng cứ bay lẩn trong lá, tôi không ngó thấy mấy khi. Lá cây nhiều quá. Lá cây này bíu lấy lá cây khác, ôm lẫn nhau, mặt đất mát rười rượi. Ở tầng thấp hơn la liệt nào xương rồng, mào gà, nào tía tô, kinh giới, những nhóm vạn niên thanh mọc lẫn với cỏ tóc tiên. Trong lối đi ẩm ướt các thứ cây nhỏ bé ấy mọc chìa ra lúc nào cũng có những cậu cóc xù xì ngồi chầu nhau, ngẫm nghĩ và nghiến răng kèn kẹt. Cao nhất ở góc sân, bốn cây cau mốc trắng vút lên trời, đội trên đầu những chòm lá như những chiếc áo tơi xanh. Về mùa mưa gió thỉnh thoảng, một cái mo mèo rớt mạnh, ngã thình xuống sân. Tay phải thẳng về phía trước mặt, là vườn sau cũng rất nhiều cây. Khế, bưởi. Thêm một bụi chuối tây, một khóm xanh táo phủ kín cả một phía ao nước - một chuôm nước nhỏ xíu ông tôi bảo, nếu lấp cái ao nước ấy, cả xóm sẽ \"động\". Chuôm nước bẩn xanh đục lờ là cái bể nuôi cá săn sắt và cá rô ron của tôi. Và hết thảy một khoảng vườn sau đó, tôi đặt tên là sở Bách Thú. Sở Bách Thú của tôi. Thế này nhé trên cành dương rủ bên bờ chuôm, tôi buộc vài con xiến tóc vàng. Châu chấu voi và bọ ngựa thì thảnh thơi nhảy rỡn trong bụi xanh táo. Dưới đất, tôi lấy những viên gạch chỉ chắn ngang 5/69 2/20/2021 Cỏ Dại chắn dọc, phủ đất kín lên trên làm thành những dinh cơ kín đáo để nuôi nhái và ếch. Có những chú ếch bé tôi bắt được ở ngoài ruộng đem về nhốt vào nhà hầm đến cả tháng, mỗi ngày nhét khe tường cho xơi mấy hạt cơm. Lúc rỡ hầm ra các chú ngơ ngác, đờ đẫn quên cả nhảy, da dẻ thì trắng bệch như những chú ếch bằng đá. Trại Bách Thú của tôi thích lắm. Có khi tôi mê mải cả ngày trong bụi cây vườn. Nhưng cứ đến buổi chiều khi mặt trời đã lặn, là tôi không dám men chân la cà ra ngoài ấy nữa. Biết bao nhiêu chuyện ma quái rùng rợn quanh cái ao. Ông tôi kể. Bà tôi kể. Ngọn đèn khuya liu hiu. Những bàn chân chẳng dám thò ra bóng tối. Ma. Ma! Dưới cầu ao có con nam nam, con thuồng luồng, con rắn cạp nong cạp nia nằm rình rút chân người ta. Phía bên kia, có ông thần đất, ông tôi kể mỗi khi ông tôi ốm, ông thần đất lại bảo cho biết trước. Cạnh ông thần đất có cái gò vịt vàng. Những đêm mùa hạ tối trời đàn vịt thần kéo đi ăn, vàng rực một góc vườn. Ai có duyên với thần tài thì người ấy sẽ gặp. Nhưng chẳng ai gặp bao giờ. Ở một nhà hàng xóm bên kia ao người ta đắp một cái am nhỏ, xung quanh trồng mấy cây hoa đơn đỏ. Có ý để cúng đàn vịt. Nhưng ông tôi chưa bao giờ trông thấy thần đất, chỉ nằm mơ thấy ông ta thôi. Mà bà tôi cũng chưa hề trông thấy đàn vịt vàng. Nghe các cụ nói lại thế. Lại nghe các cụ nói lại ở ao này có một con ma rất to. Những đêm thanh vắng nó thường hoá làm người đàn bà váy áo trắng lôm lốp ngồi khóc bên bờ ao ti tỉ. Hễ động tiếng người, ma liền đứng vươn dậy nhảy ùm xuống nước, lập lờ rồi biến mất. Giữa những câu chuyện ghê rợn ấy, tôi ngồi nép khít bên tay áo bà tôi, nhìn ra ngoài trời tối. Thấy chỗ nào cũng thấp thoáng trăng trắng những ma là ma. Tôi nhắm nghiền mắt lại. Trong nhà lại còn nhiều cái sợ hơn. Nhà gồm sáu gian lớn và một gian xép ngày xưa dùng chứa thóc, hàng hiên chạy dài phía trước, có bậc cửa cao chắn ngang lối vào nhà. Gian nào cũng có những cái giại tre che kín. Bởi vậy, ban ngày mà nhà tối mờ mờ. Gian đầu đằng kia cái chuôi vồ ngày trước đã bị một lần sét đánh, rơi trên nóc nhà xuống. Chắc đấy có con ma dữ nên trời đánh. Đào đất chỗ ấy thế nào cũng tìm được cái lưỡi tầm sét của ông thiên lôi. Ba gian chính, một bên kê bộ tràng kỷ, chỗ khách khứa ngồi chơi. Tôi nhớ nhất hai thứ này cái ảnh \"các bốt tan\" nhỏ. Một chụp ông Đề Thám quấn khăn tầy vố ngồi khuỳnh chân, đặt hai tay xuống đầu gối giữa một đứa trẻ con và một chụp một cảnh đồn canh trong rừng có những người mặc áo dài, thắt lưng bó que cũng đeo một khẩu súng trường oai vệ. Phía trong tường, một bức hoành bằng giấy viết hai chữ nho thái hoà thực to. Kỳ diệu thay, trong lòng chữ, lại mang nhiều hình vẽ. Vẽ ông ngồi câu cá. Vẽ cái cây, cái núi. Vẽ ông cầm quạt đứng bờ sông chơi. Vẽ ông cưỡi ngựa có thằng bé con chạy theo. Vẽ chiếc thuyền. Vẽ đàn chim. Tất cả đều lồng trong hai chữ thái hoà khổng lồ. 6/69 2/20/2021 Cỏ Dại Ngay phía dưới tường, trên đầu trường kỷ, treo một quyển lịch bìa đỏ. Tôi không biết chữ nghĩa nho nhoe gì, nhưng hay táy máy mở ra xem. Ở trang đầu quyển lịch vẽ một thằng bé chỏm để cun cút, tay cầm cành tre, tay dắt một con trâu. Trên cao, chiếc mặt trời chiếu tia lủa tủa, có một chữ nhật nằm giữa. Cái lịch cũng tầm thường, chẳng đáng để ý mấy. Nhưng có một việc khiến tôi nhớ nó mãi. Một buổi tối, tôi ngồi tẩn mẩn, mở lịch ra xem. Thình lình, ông tôi cuốc vào đầu tôi một cái. Tôi sợ run. Tôi không dám khóc, nước mắt cứ trút xuống má. Bà tôi giải nghĩa cái cuốc ấy \"Từ giờ, tối tăm đêm hôm không được mở lịch chữ nho, chữ đức thánh ra xem nhé!\". Tôi biết vậy. Và từ ấy, chừa. Gian bên kia, kê giường bà tôi. Bên trong, một cái hòm phản lớn áp tường. Cái gian này lắm chuyện lạ nữa. Hai cái vòng sắt đóng vào hai mỏm cột để mắc võng như hai vòng càn khôn của ông Na Tra. Ở một chiếc cột sườn có con ma mộc. Con ma mộc là con chim chết trong cây, gặp giờ linh thành con ma mộc, nhập vào cây. Cái cây được đem từ rừng về đứng làm cột nhà, con ma vẫn còn ở trong ấy như thường. Cái cột xế phía trong tường cũng có ma mộc. Những tối khuya u uất nghe tiếng ma mộc gõ mõ nhớ rừng. Bà tôi bảo thế. Trong cột tự dưng bật ra những tiếng cóc cóc rõ ràng như tiếng mõ rao. Nhiều đêm nằm bên bà tôi, tôi cố đợi nghe ma mộc gõ mõ. Nhưng rồi giấc ngủ cứ vụt đến lúc nào không biết. Cũng gian ấy, hai tấm cánh cửa bị thủng hai vạch dài. Ngày trước, quân Cờ Đen kéo qua vùng đã phá nhà này. Bây giờ, còn lại vết trên cánh cửa và một tấm cánh ngõ bị đốt cháy. Đêm mưa, dưới ánh đèn chập chờn những câu chuyện kể của bà, tôi lại tưởng ra hình thù lá cờ đen to bằng chiếc chiếu dại, lòng cờ mắc chằng chịt lưỡi câu. Nó chụp xuống móc người cong lên như con tôm rang. Những người tay cầm mã tấu, mắt to lồi như chiếc chén tống. Dao chém phầm phập. Đầu lâu tung lên với máu tươi. Trẻ con thì không cần phải giết. Nó cứ cầm hai cẳng chân vặn ngoéo một cái chết ngay được. Đứng trong xó buồng. Cứ nghĩ đã có lần những quân giết người ấy vào nhà này, tôi rùng mình, lảng ra. Hễ nhà vắng người, tôi đành ngồi thu lu trên thềm đá giữa sân, không dám ra ao hay vào trong nhà. Sợ lắm. Mà sợ nhất, nếu phải đến buồng ông tôi nằm. Cái buồng ấy lúc đông cả nhà ai bảo tôi vào một mình tôi cũng hãi. Trong ấy cũng có một con ma mộc ở hốc cột. Con ma mộc này gõ mõ chọi với con ma mộc ngoài kia. Buồng tối om om không bao giờ trông thấy mặt đất. Cái buồng đây, bao nhiêu năm xưa đã để cho cầy cáo ở. Chỉ có mỗi một lỗ cửa sổ đứng cao tận trên áp mái, mà ông tôi đã lấy nứa đan bịt kín lại. Bởi vì về mùa gió, nước mưa thường hắt lùa được vào cửa sổ. Trên nền đất rộng ẩm thấp kê độc trọi một chiếc phản gỗ. Từ trên nóc nhà u ám rủ xuống những tua xanh đỏ và những tầu lá dứa dại. Những thứ ấy để trị loài dơi. Dơi bay vướng gai, sợ sẽ không dám vào buồng. Tuy thế, vô khối những con dơi đen sì vẫn tụm vào nhau bậu lúc líu như những nắm bồ 7/69 2/20/2021 Cỏ Dại hóng trên xà ngang. Phân của chúng tanh khẳn. Sáng nào ông tôi cũng quét, nhưng không bao giờ hết. Chỗ nào cũng sợ. Trong buồng này, đồn ngày xưa các cụ để của. Đâu chôn những mấy nén vàng, nén bạc. Bây giờ lạc mất dấu thành thử không ai tìm thấy. Đã có khi, mấy năm túng đói, ông tôi đào quanh buồng tìm của. Song lưỡi thuổng cắm vu vơ xuống đất, chẳng thể biết đâu là chừng. Mỗi lần, chỉ mới vào đứng lấp ló cửa buồng là tôi đã rờn rợn trong người. Tôi thấy thấp thoáng như có bao nhiêu ma quái chưa bao giờ tôi biết, ngồi chồm hỗm quanh quất sau các chân cột. Mấy hòn đá kê cột dáng hẳn cũng sợ, những hôm trời nồm dá cũng đổ mồ hôi ra ướt nhẽo. Và ngày trước, ở buồng ấy đã có người bên đạo đến ở. Có một hồi, ông bà tôi theo đạo Gia Tô. Về việc đi theo đạo, bà tôi thường kể lại một câu chuyện buồn cười. Chặp tối, các dì tôi quì cầu kinh giữa nhà. Thầy giáo làm lễ bên cạnh. Thầy để ý nghe lời cầu kinh của dì tôi. Thầy nghe tiếng rì rầm đều đều Đức Chúa Lời... Đức Chúa Lời... có mười cái răng... Đức Chúa Lời có mười cái răng... Đức... Dì tôi quì, hai mắt nhắm tịt, cái đầu gật gưỡng. Tan lễ, thầy giáo gọi dì tôi đến, bảo đọc lại câu kinh. Dì tôi đọc lại Đức chúa Lời có mười cái răng. Cả nhà không ai dám cười. Thầy giáo nghiêm trang bảo \"Bận sau, nhớ cầu Đức chúa Lời có mười điều răn... Đọc lại nào\". Dì tôi đã cầu kinh trong cơn ngủ gà. Vả lại, thày giáo bên đạo người miền bể nói chữ r uốn lưỡi Răn hay Răng thì cũng thế cả. Nhưng đó chỉ là câu chuyện để cười. Tôi cứ nhớ những thầy giáo bên đạo. Không phải những thầy giáo ngày trước ở trong nhà tôi. Ngày đó đã làm gì có tôi. Những nhà thầy bên đạo, thuở nhỏ tôi hay gặp trên đường cái. Cái áo thâm dài bí mật với cái mũ trắng to xùm xụp. Đôi mắt hau háu ang ác. Mỗi lần thầy giáo ở làng Đông hay trên Bạc xuống thường đến nhà ông bà tôi. Căn buồng tối này các nhà thầy đã ở. Thầy nào cũng giống thầy nào, cứ ở trong buồng, cửa đóng im ỉm, rất ít ra ngoài. Mỗi buổi chiều, thầy ra sân. Hai tay chắp sau lưng, thong thả đi bách bộ. Trời tối hẳn, thầy lại vào buồng. Căn buồng càng âm u ghê. Bên ngoài, đầu cái lối đi dầy gạch củ đậu lủng củng là cổng ngõ. Ngoài ngõ, không có ma. Nhưng có chiếc cánh cửa bị quân Cờ Đen đốt. Và có con chó đá bị chôn ngập nửa mình xuống đất, ngồi chầu hẫu mõm hếch. Tôi ghê ghê cả con chó đá. Chỗ nào cũng có bóng ma. Có những năm nhà tôi quẫn bách, thường lộn xộn cãi nhau, bà tôi thở dài. \"Cái đất này có con ma cãi nhau. Lúc nào nó chuyển con đất đến là cãi nhau. Cứ nghiệm mà xem\". Những chuyện ma quái ở các xó xỉnh những trận cãi nhau, chửi nhau, sợ quá, buồn bã quá. Ngoài ngõ, vườn sau, trong nhà, cái gian nhà kín chôn vàng có ma mộc, có ông thầy giáo bên đạo mặt xanh lướt, bận áo dài đen. Buổi chiều muộn năm thân ấy, sau tết rằm tháng tám một ngày, u tôi ở cữ tôi ở cái buồng tối mò ấy. Cụ Dè bên láng giềng sang đỡ cho tôi. Cụ kém 8/69 2/20/2021 Cỏ Dại mắt, cầm miếng mảnh sành và chiếc que nứa sờ soạng cắt rốn cho tôi. Hai vai tôi nhầy nhớp bẩn bết đen xỉn. Lúc bồng tôi ra tắm ngoài cánh giại, bà cụ nói \"À thằng cu con này tràng hoa quấn cổ lắm lắm. Giời để cho làm người, ngày sau chim gái ra phết đây\". U tôi thường nói lại thế, khi tôi còn nhỏ. Và u tôi hay bảo \"Mới đẻ, mày chỉ bé tí tẹo, bằng con chó con\". Đánh máy Nguyễn Học Mỏ Hà Nội Nguồn Nhà xuất bản Hội nhà văn, Hà nội, 1997 Được bạn đưa lên vào ngày 9 tháng 9 năm 2007 Chương 3 Thày tôi không phải là người vùng này. Thày tôi vốn người trong miền vào núi chùa Hương. Cho đến bây giờ tôi vẫn không hiểu vì sao thày tôi cũng võ vẽ biết chữ tây và viết quốc ngữ, lối chữ ngả đủ cả phảy móc, nét đều đặn, của mấy ông phán già. Bởi cứ bằng vào những mẩu chuyện mà tôi đã nghe được thì thày tôi chỉ học được mươi chữ nho của ông nội tôi Thày tôi học dốt, lại lười và bướng. Thường phải nhảy xuống ao trốn đòn suốt ngày. Rồi bỏ nhà đi lang thang. Có khi mò mẫm xuống Nam Định, ở nhà người bà con học chữa đồng hồ, hoặc vất vưởng ngoài Hà Nội. Lớn lên, ông bà tôi lấy một người con gái làng cho thày tôi. Tôi không được biết gì về \"mẹ già\" ấy của tôi. Sau này, mỗi khi nhắc tới, thày u tôi bảo tôi gọi người là mẹ già. Tôi chắc mẹ già cũng đẹp gái. Bởi mẹ già tôi chê thày tôi đen đủi như cục tam thất. Do đấy thày tôi thường tức mình và thường trốn nhà ra Kẻ Chợ. Khi lấy u tôi thì thày tôi đương làm việc ngồi xe ngựa đi đưa bánh cho một lò bánh mì trong thành phố. Và người mẹ già tôi đã mất được mấy năm ở trong quê nhà. U tôi cũng không rõ được chuyện ấy. Có thể lấy nhau rồi mới biết. Có thể rằng thày tôi chỉ là người khách lạ. Có người cùng làm ở lò bánh tây mách rồi đánh tiếng, ông mối là ông xã Cánh, rồi xem mặt, rồi hỏi và cưới. Cho tới hôm thày tôi đi xem mặt, u tôi cũng không biết thày tôi là ai. Đến ngay cả ông bà tôi cũng mờ mịt. Vậy mà các cụ cứ gả. Cũng chẳng lạ, trong nhà nhông nhống sáu cô con gái chưa có chồng, ai rước được người nào là cái phúc. Người ở Nghĩa Đô nghèo, sự sống loanh quanh buộc vào mấy cái khung cửi mọt. Trong làng, không mấy ai đi ra ngoài. Một chiếc xe đạp bóp chuông kính coong qua trên đường cái trẻ con cũng chạy đuổi theo xem. Những ngày tết nhất rỗi rãi bố mang con 9/69 2/20/2021 Cỏ Dại lên bến xe điện mua vé đi tàu chạy \"keng ầm\" vào thành phố đã lý thú lắm. Thày tôi đến làng u tôi với phong dạng chàng Kim Trọng du xuân trong truyện Thuý Kiều. Người ăn vận chững như chưa bao giờ trai làng ở đây chững đến thế. Đầu đội nón dứa chóp bạc. Mắt đeo kính rợp, áo sa bóng nuột, nổi cái thắt lưng điều đỏ hoe, dài loè xoè thò chấm vạt áo trước. Cái quần là hộp, đôi giầy Chí Long bóng nhoáng. Tay dắt chiếc xe đạp nhẹ nhàng. Cùng với điệu bộ trang nhã, thêm cái danh làm việc Tây ngoài Kẻ Chợ, ôi thôi nhất làng rồi. Không bao giờ tôi được biết những thứ sang trọng ấy thày tôi đã đi mượn hay thuê của nhà cầm đồ Vạn Bảo. Ông bà ngoại tôi được sáu người con, đều là gái. Cũng một lần bà tôi sinh trai, vào nấc con thứ năm, nhưng cậu Hoà tôi chỉ có được ba tuổi, rồi bỏ. Ông tôi uống rượu và mắc nghiện từ ngày cậu tôi ốm chết. U tôi là con đầu lòng. Tôi biết nói những gì về u tôi trên những dòng chữ yếu đuối này. Những nét ẻo lả, làm sao mà chứa nổi hình ảnh vui thương chìm sâu trong những ngày cũ buồn bã. Ký ức tôi mờ mịt những kỷ niệm một màu trắng sương. Tôi không nhớ rõ ràng một điều gì nhưng thực tôi đã nhớ biết bao nhiêu. Đêm đã nghiêng về sáng, gà chuồng trong lối xóm vừa te te gáy trống canh đầu. U tôi đã đi ngủ từ lâu. Nhưng tôi buông bút, nhìn ra bốn bên, chỗ nào cũng thấy bóng u. Cái bóng lầm lũi, hoà với bóng tối, vẽ nên một khuôn mặt trăng trắng với đôi mắt nhỏ lòng đen nhuộm một màu nâu đồng. Cái bóng mơ hồ bên cạnh lớp lớp những ngậm ngùi những thắc thỏm đợi chờ dài dặc trong ngấn nước mắt và tiếng thở dài. Người ta, nhiều lúc nhàn, quây quần bên người thân không mấy khi lại tỉ mỉ vẩn vơ nhìn ngắm những người trong nhà. Thỉnh thoảng, như sực nhớ tôi chợt nhìn u, tôi bỗng giật mình. Tôi ngờ ngợ như người ngồi trước mặt đây không phải là u tôi. Có đâu u tôi lại thế kia. Tóc đường ngôi của u tôi lốm đốm rụng, chỉ còn lưa thưa. Mới năm nào, u tôi thuê tôi nhổ, một chinh hai chiếc tóc sâu. U tôi cười, nếp nhăn ở đuôi con mắt nheo lại, xếp lên nhau, đến khi hết cười còn hằn những vết rạn khía quanh xuống hai bên gò má. Hàm răng trên của u tôi khuyết hai chiếc đã mấy năm nay. U tôi già đi từ bao giờ? Từ lúc nào? Khi tôi ngậm ngùi như thế, tôi lại ngẩn ngơ tưởng tượng rằng có một hôm tốt trời nào đó tôi có tiền. Tôi sẽ đưa bà tôi, u tôi ra Kẻ Chợ. Rồi vào một hiệu cao lâu, ăn một bữa thực sang. Ăn xong, có khăn mặt ướp nước hoa lau tay. Lúc tính tiền, cho hẳn bồi bàn hai hào bạc. Không hiểu bà tôi, u tôi sẽ nghĩ ngợi thế nào? Chưa bao giờ tôi dám nghĩ rành rọt về cái đoạn kết ngạc nhiên lý thú đó. Mà tôi chỉ tưởng tượng như đấy là một cử chỉ rửa một cái gì hần hận. Cũng như chưa bao giờ tôi đã làm ngon lành được cái việc trẻ con ấy chỉ vì tôi 10/69 2/20/2021 Cỏ Dại không có tiền. Và cũng chưa có đâu thì giờ của mình. Trong đôi mắt dịu hiền của u tôi, tôi mới có thể là hy vọng của một tương lai mong đợi sáng sủa hơn. U ơi u, chị ơi! chị, cháu1 hiểu, không bao giờ chị biết đến những hàng chữ tắt mắt cháu đương viết đây. Cái thế giới tân kỳ mà cháu sống, chẳng bao giờ chị tìm biết. Người mẹ kín đáo ngắm đứa con ngày một khác lạ, lạc mãi vào những cuộc sống xa xôi nào. Mẹ âm thầm sống. Mẹ là cái bóng đi bên cạnh tháng ngày của con. Chị ơi! Chưa bao giờ chị dám muốn có một ý đổi thay mong ước. Cái nghề có một của u tôi vẫn là nghề làm giấy phèn đem bán rong cho người ta gói hàng. Ngày hanh hao có những đêm đông lạnh lẽo, bên ánh một ngọn đèn hoa kỳ hiu hiu, u tôi ngồi xắm giấy. Tôi nằm trong lòng váy u tôi, mắt ngước lim him nhìn thoáng hai cánh tay u tôi đưa đi đưa lại nhịp nhàng, tai nghe tiếng những chiếc que dò chạy lạt xạt, lẹt quẹt dưới lòng những tờ giấy dài nháng keo. Rồi tôi ngủ khuấy lúc nào không biết. Cho đến bây giờ, những đêm ngồi viết khuya, trông ra ngoài đầu hè, vẫn thấy u tôi lặng lẽ ngồi xắm giấy bóng đổ chập chờn trên vách. Đã bao nhiêu năm qua. Thực vậy. Còn nhớ năm nọ, có một buổi chiều, không biết u tôi đi đâu về. Ngoài ngõ chó sủa inh ỏi. Tôi chạy ra, thấy u tôi đương rối rít xua con chó vện của nhà cứ lăn xả vào chân. Tôi quát thực to, doạ đánh, nó mới chịu lùi vào trong sân. Con chó vện hoảng mắt bị tôi cho một trận đòn kịch liệt. Nhưng đánh xong con chó, mới biết rằng chó bị đánh oan. Hôm đó, u tôi mặc cái áo cánh trắng. Từ thuở chó vện lọt lòng mẹ ở trong gầm phản ra, chưa bao giờ được thấy u tôi mặc áo cánh trắng. Con chó trông mãi màu nâu đã thành quen mắt. Đến đỗi thình lình ngó u tôi mặc áo trắng nó không nhận biết là ai, vội sủa um sùm. Chưa bao giờ u tôi dám có một cái áo trắng. Cái màu cố hữu trên lưng áo là màu nâu vỏ xó, màu nâu bùn đen sẫm. Khi sinh tôi rồi u tôi ở hẳn bên ông bà ngoại tôi. Tôi chưa về ăn cái tết nào trong quê nội. U tôi sinh tôi tại nếp nhà của ông bà ngoại tôi. Rồi thì khai sinh, vào sổ làng, mua quan viên, đóng góp phần việc hàng giáp, nhất nhất mọi thứ nhiêu khê đều ở làng ngoại. Tôi nghiễm nhiên là một quan viên kẻ Bưởi. Ngày còn nhỏ trong những sách vở học trên chữ tên tôi tôi viết hai chữ Lại phú, Lại Nguyễn. Họ Lại là họ u tôi. Tôi chẳng vẫn vác rổ đi lấy phần việc họ, chững chạc lễ bốn lễ hai vái cẩn thận đó sao. Khi lớn khôn hơn, thấy việc trộn những chữ ấy là ngô nghê quá, tôi phải bỏ bớt chữ Lại đi. Mặc dầu tôi vẫn nhớ, tiếc một mình rằng sao tên tôi chẳng được có chữ Lại kia đội ở trên. Tôi không thích về quê. Tôi tưởng tượng về làng nội như bị ném về một nơi rặt người xa lạ. Thày tôi đi vắng biền biệt hàng bao nhiêu năm, tôi yêu quê tôi sao được. Hơn nữa, 11/69 2/20/2021 Cỏ Dại khi nào ở làng ngoại về làng nội, thực ra u con tôi đã phải làm một công việc khó nhọc lắm. Tôi chỉ về quê nội như đi chơi. Tôi thường về quê vào cuối xuân khi làng vào đám hoặc đầu mùa đông, dịp đồng áng gặt hái. Đầu tôi đội cái mũ bấc bọc vải nâu đỏ. Chân tôi đi giày tây có cổ Tấm áo lĩnh đen bóng trong lót vải hoa vàng. Cái áo tết ấy thực quý, bởi bà ngoại tôi hay nói pha rằng \"Áo này hàng sa tây lót màu vàng anh Thượng Hải dệt hoa đại đoá. Bây giờ hết, không đâu có bán thứ hàng ấy nữa\". Tôi sung sướng đỏ hai tai mỗi khi được gượng nhẹ xỏ hai bàn tay ếch vào cánh áo lụng thụng, tự hãnh diện với cái giá trị ghê gớm của nó. Không hề hay rằng cái danh giá mặt ngoài nó là cái danh giá của một mảnh lĩnh lẻ nhuộm thâm nhà dệt lấy và mặt trong thứ vải hoa vàng hạng mèng ba hào rưỡi một thước khổ lớn mua ở hiệu tây đen đội mũ lồng oản ngoài phố hàng Ngang. U tôi mặc váy vải thâm thắt lưng nhiễu tam giang ra ngoài. Trên đầu kềnh càng chiếc nón Kẻ Chuông tròn vành. Bên nách, cắp cái thúng to trong đựng mấy cái quần áo, một cận chè mạn, đôi ba phong bánh khảo với một hộp dầu bạc hà, cái ve dài ngoẵng và một gói trầu cau. U con dắt nhau đi từ tờ mờ sáng ra Bờ Hồ đứng chờ tàu điện trên bến vào Hà Đông. Con tầu kéo những mấy chiếc toa rít u u trên đường sắt, lôi nhau ra khỏi thành phố. Vào đến tỉnh lỵ lại đón ô tô đường Vân Đình. Chiếc ô tô hàng to như con lợn kếch sù vàng khè, hục hặc qua cái cầu xi măng chạy ra khỏi tỉnh lỵ. Tôi ngồi nép sát bên cạnh u, ngơ ngác ngó ra lỗ cửa sổ, cái lỗ che mảnh vải nâu gió đánh bay tốc lên phật phật. Hai mắt tôi nheo lại, nhưng vẫn ngoẹo cổ nhìn sang bên đường cái. Chẳng bao lâu, đã quên những tiếng chuyển động xình xình của xương cốt cái xe cùng những người ngồi chung quanh. Tôi mê man nhìn cảnh đường sá, ruộng nương, cây cối cứ thay đổi tiếp nhau ngoài cửa sổ. Đến Bông Đỏ, nhà cửa đã thưa thớt. Giữa Ba La, đường cái chia hai, một về chùa Trầm, một sang ngả chùa Hương. Tôi ngoái cổ lại, xa xa rặng núi Trầm đen sì đầy vẻ huyền bí lởm chởm nhô lên. Rồi thì qua Xốm với hai rặng tre tối um rủ bóng rợp kín lối. Đường cái đã xẻ qua cánh đồng chỗ xanh chỗ trắng. Làng Thạch Bích có cái nhà thờ chót vót hai tháp mốc trắng. Những quán cơm cầu Khâu, cái đùi chó đen nhẫy treo lủng lẳng trong chiếc tủ vuông. Luỹ tre bọc đằng xa. Vạt cỏ viền hai bên lề. Con trâu gò vai kéo cầy. Có chỗ túm tụm ba bốn người quẹo cổ kéo bừa thay con trâu. Kìa đến cống Lỗi - hai thành cầu sắt quét vôi trắng tinh. Cột dây thép liên tiếp, chạy đuổi nhau dạt theo đuôi con mắt tôi lé ngang. Một... hai... ba... bốn... chín... mười một... tôi đếm không xuể. Những cái núm trắng trên mỏm cột bay vun vút. Toe... toe... toe... sắp tới phố huyện Thanh Oai. Đằng chân trời, lờ mờ màu xanh rặng núi chùa Hương cuối đồng chiêm, gần Hoà Bình. 12/69 2/20/2021 Cỏ Dại Đến huyện rồi. Đường cái, lác đác mấy chiếc xe sắt chổng đuôi lên đỗ nối nhau. Hai bên, hiện ra những căn nhà gạch so le, khấp khểnh. Poste rurale... Ecole de Tha... Mấy quán nước chè tươi... Hai hiệu khách bán thuốc bắc và tạp hoá, ngoài cửa, tòn ten đôi câu đối gỗ màu vàng đất thó. Bụi đường bốc lên, cuốn ào sang hai bên. Lại ruộng. Lại cột dây thép. Một đàn cò nhịp nhàng bay ngang cánh đồng chiêm trắng nước. Con chim cà cưỡng đậu trên cành gạo hót ríu ran. Đôi chốc, xe vụt qua những bụi tre nhỏ lả lướt có một quán hàng nước tiều tuỵ. Toe... toe... toe... Cầu Nẩy Cầu Nẩy! ông ơi, ông cho tôi xuống Cầu Nẩy. Xe đỗ. U tôi bê cái thúng và bế tôi xuống đường. Chiếc xe chồm lên, lại gầm gừ chạy. Con đường hút lòm, xa thẳm khuất vào bóng tre với những cột dây thép nhấp nhô. Bao giờ cũng vậy, vừa dặt chân xuống mặt đường và khi cái xe ô tô đã xình xịch đi khỏi, tôi chợt có một cảm giác lo lắng lạ thường. Tôi vừa qua Hà Nội náo nhiệt, tôi vừa ngồi tầu điện ầm ĩ, tôi vừa đj ô tô ồn ào. Bây giờ xuống đây, sao mà hoang vắng. Không một tiếng châu chấu động cánh. Con đường lạnh lùng câm nín một vẻ ghê rợn. Gió dưới đồng sâu đưa lên, những cột dây thép cứ rên rỉ ầm ù hầm hừ. Sự lo sợ lẻ loi với nỗi buồn sắp phải đi đâu xa. Chúng tôi rẽ vào trong cánh đồng. Làng tôi ở cuối xa, bên cạnh bờ tre là một vệt đê dài. Trên con đường gập ghềnh băng qua cánh đồng mùa xuân, u tôi kể cho tôi biết tên những gò đống, làng xóm xung quanh. Ngay lối gần nhất là cầu Chim. Lối kia rẽ về Nga Mi, làng Nga Mi có cái chợ Mai họp ven sông. Cứ thẳng lối này thì tới nhà. Con đường mù trắng hoa cỏ may. Về nhà tha hồ được bữa nhổ mỏi, hoa may tua tủa bám vào ống quần. Cái gò gì mà đất cát lở tở nằm dài bên lề đường? À, gò ông Đống. Hàng ngày mỗi người qua lại ném vào lưng ông Đống một hòn đất, ông Đống phù hộ cho đi đường được dẻo chân, chóng đến nơi. Ngang trước mặt, luỹ tre chạy tiếp ra đường cái tây, là làng Kim Bài. Con đường đi nghiêng dần vào trong cánh đồng. Đến cầu Ngồ, rồi Ba Cây rồi đến Một Cây. Những gốc muỗm thực lão, cành lá xum xuê. Tới Một Cây đã ngó được những mặt ao lấp lánh sáng. Cái tường đất xù xì dưới luỹ tre hiện ra. Tôi đã ngửi được mùi đất quen thuộc. Quen thuộc lắm, chỉ thoáng qua là biết sắp về tới quê. Ờ, mà lạ. Không bao giờ tôi biết phân biệt được rõ ràng cái hương vị phảng phất kỳ dị ấy. Nó thoang thoảng trong cánh đồng hoặc vẩn vơ trong rặng ô rô xanh rì. Tưởng như đấy là mùi cỏ khô, mùi đất ải, mùi khói rơm bếp. Không phải. Đích nó là mùi lá muỗm nấu lẫn với lá vối, mùi rau nhảy mùi lá trang, mùi lá cải, mùi có bồ mùng, mùi mái rạ chuồng bò. Cơ chừng chẳng rõ ràng mùi gì. Nó là tất cả, từ mùi tóc hôi trên đầu đứa trẻ cho tới mùi nõn cỏ gấu đắng mới nở hương đồng cỏ nội hoà vào nhau, bốc trên một miền quê. Cái mùi quê đặc biệt, mỗi khi về gần đến làng, là thoảng biết. 13/69 2/20/2021 Cỏ Dại Cũng như, đứng ngoài đường cái tây, trông mờ mờ thấy mảng tường đất, tôi đã biết đấy là luỹ tre bên cạnh nhà bà Ba tôi. Quê nội tôi cũng thật là nghèo. Từ khi ông nội tôi mất nhà sút dần. Bà Ba tôi là bà sinh ra mẹ già tôi. Người vợ trước của thày tôi - mẹ già tôi - tuy mất đã lâu, nhưng bà Ba vẫn quý mến thày tôi và yêu chúng tôi lắm. Về quê, bao giờ u tôi cũng mang tôi ra nhà bà. Trong những ngày về quê thuở ấy, tôi chỉ có thể tìm được một chút vui vui dịu dàng, mỗi lần ra ngoài nhà bà Ba. Ông Ba mất từ lâu. Thấy bảo ông đi rừng Hoà Bình về rồi chết bởi con ma gà làm. Rồi đến mẹ già tôi, hình như cũng chết vì con ma gà. Bà Ba chỉ có mỗi mình mẹ già tôi. Từ khi mẹ già tôi chết đi, bà ở quạnh quẽ một mình. Một mình một nếp nhà nho nhỏ, đằng trước có căn vườn xinh xinh. Lối ngõ vào, lưa thưa một hàng dâu xanh. Vào nhà cái gì cũng bé bỏng, cái gì cũng xinh xắn. Từ chiếc niêu đất thổi cơm cũng bé tí nheo. Chỉ riêng có con lợn trong chuồng là to kềnh, bụng như bụng chum bốn cái chân ngắn củn, cả ngày nằm ủn ỉn. Tôi còn nhớ hễ cái đầu trọc to thô lố của tôi thò vào ngõ thì tôi phải cầm gậy gõ cạch cạch trên tấm phên nứa. Con chó vàng xích tận đằng cuối cối xay. Bà Ba tôi chạy vội ngay ra. Bà cầm lấy tay tôi, dắt vào. Và đến lúc bà ngồi xuống bậc cửa, thì tôi đã nằm gọn lỏn trong lòng váy bà. Tấm váy nâu già, tuy chưa rách, nhưng đã bạc ra màu đất. Mảnh yếm lụa nâu nhờ, hai giải buộc quặt ra đằng sau lưng. Tôi luồn một tay ra nẻo lưng để trần của bà tôi, làn da dịu lạnh mắt ngước nhìn đôi khuyên bạc đánh lắc lư trong hai lỗ tai chảy thõng. Thuở trẻ, hẳn bà tôi vạm vỡ, mặt vuông vắn. Bây giờ mà nước da bánh mật còn đỏ lồng màu hạt vải già. Ở hai bên cánh tay, thịt teo lại, chảy rạt xuôi xuống một phía, mát rượi. Tôi ngoan ngoãn, him hai con mắt, nghe bà tôi nói. Bà nói rằng bà nhớ tôi. Buổi chiều đi chợ về, bà hay đứng ngóng tôi ngoài đầu vườn. Có cái oản lộc chùa hôm thượng nguyên bà cất dưới gậm mâm bồng. Lại có bát chè kho tuần rằm bà vẫn dành cho tôi trong hòm phản. Ấy, bà cứ để dành đợi hóng. Bao giờ oản và chè kho lên mốc xanh thì bà tôi lại khuân ra ăn dần. Những bữa cơm ăn với bà Ba ngon trong đời tôi, lắm khi chỉ có rau khoai. Rau khoai tím ngắt, chấm vào bát dấm mẻ cà chua ta dỏ ngòn lấm tấm mấy lá hành xanh rờn. Vậy mà ngon miệng lạ. Cơm nước xong, buổi tối, u tôi và tôi thường ngủ lại ngoài bà. Những buổi tối mùa dông giá lạnh cửa liếp buông xuống kín bưng. Trên cái giát nứa cật trải mấy lượt lá chuối khô. Tôi nằm giữa giường, mặt chiếu bồng bềnh sóng như mặt đệm bông. Buổi sáng, tôi còn nằm to vo lé mắt nhòm ánh sáng, chốc chốc lại thử thò một tý chân ra ngoài mép chăn xem có còn rét không. Tôi cứ nấn ná oằn oẹo như thế cho tới lúc u tôi bưng mâm lên và bà tôi gọi tôi dậy ăn cơm sáng. Cơm xong, bà tôi quẩy gánh hàng đi chợ. Hai bồ thuốc lào và mẹt cau khô lồng vào đôi dây quang mây, bên cạnh gài chiếc ghế cao chân. Bà Ba tôi bán cau khô và thuốc lào ở chợ làng. Nhưng có tôi về chơi, ít khi bà tôi đi chợ. 14/69 2/20/2021 Cỏ Dại Cái thuở xa xôi ấy không còn nữa. Bà Ba tôi mất đã năm sáu năm nay rồi. Khi bà tôi nhắm mắt, tôi không được ở gần. Mấy năm liền tôi không về quê. Tôi đã xa nhà luôn, khởi đầu những ngày long đong của một cuộc sống vất vưởng. Mùa đông năm ấy bà Ba tôi mất, tôi đang rối ren về sinh kế ở một tỉnh miền xuôi. Từ ngày đó, tôi càng thưa về quê nội. Con đường càng ngại. Con đường càng xa. Sao con đường trở về quê lại xa quá thế! Trong đời, tôi đã qua những đoạn đường dài gấp trăm ngàn nó mà không hề nghĩ ngợi đến nỗi xa xôi như khi tôi bước trên đường về làng nội. Con đường ấy xa hơn hết và xa mãi mãi. Như vẫn dài thăm thẳm từ thuở tôi còn nhỏ, mỗi lần theo u về quê. - 1 Nhà hiếm sợ ma bắt phải gọi tránh bố là anh, mẹ là chị và con xưng là cháu. Chương 4 U tôi sinh được một em gái tôi. Em kém tôi ba tuổi, tên nó là Hồ. Cái Hồ. Em tôi đây. Nó đương đứng trước mặt tôi, trong bức ảnh nhỏ mà chúng tôi chụp với u, từ năm tôi lên tám. Bức ảnh xung quanh in hình hoa nổi. Mười mấy năm trước ảnh đã đổi sang màu vàng nhạt. Những vết ố mất thuốc nhằng nhịt xung quanh sắp ăn hoen cả vào hình chúng tôi. U tôi ngồi giữa. Tôi đứng một bên, lễ mễ những áo lĩnh, giầy tây, vòng bạc, cá bạc thũng lẵng đeo cổ. Hồ đứng ngang với tôi, phía tay trái u. Một bàn tay nó đặt trên lòng áo u tôi cho u tôi nắm lấy. Nó thấp lũn chũn, cũng đóng áo thùng lụa chuội đen nghiêm chỉnh, thõng trước ngực một chìa khoá bạc. Bộ nó có vẻ thẹn. Vầng trán rộng dưới làn tóc tơ mướt mịn xén đều. Mặt nó hơi cúi, nhác khuôn mặt nhẹ nghiêng như hình một trái mơ non. Nhưng mắt nó nhìn gườm lên. Đôi mắt đen láy nổi ngời trong khổ mặt rất đỗi dĩnh ngộ. Đôi mắt quằm quặm rất quái, tôi cũng hãi đáo để. Cái gì mà tôi chẳng hãi. Tôi sợ cả cái mặt đất lồi lõm dưới hai bàn chân. Lên năm tuổi, tôi chưa dám bước chân xuống đất. Suốt ngày, tôi ngồi nhòm nhõm trên tấm phản trước hè. Ngồi chán, thì nằm. Tôi nằm ngửa, xem những con nhện gầy bé mà chân rất dài, đang rung tơ mạng trong hóc cột. Những buổi tối, những buổi tối mà ánh sáng ngọn đèn ba dây sáng trưng mọi người trong nhà ngồi quây quần trên ghế và trên phản. Tôi 15/69 2/20/2021 Cỏ Dại nằm khoèo dưới chân bà ngoại tôi. Tay tôi mò máy xem cái chân của bà tôi một cách hết sức vớ vẩn. Bàn chân bà tôi, kể cái chân cũng quái thực. Gót thì bè ra, nẻ từng khía từng múi như múi quả cà bát. Bà tôi đi chân đất từ thuở bé cho đến già, hèn chi bây giờ có những vệt nứt nở. Thế mà những buổi tối mùa đông rét mướt, bà tôi vẫn dầm cả hai chân vào chậu nước lá cải rừng đun nóng để ngâm nẻ. Bàn chân răn reo khô xác, gờ mốc trắng. Hai chiếc ngón chân cái ngoẹo ngang chìa đầu sang nhìn nhau. Ông tôi vẫn bảo bà tôi là giống đời cổ, \"người đời Giao Chỉ\", nên mới có hai cái ngón chân kỳ quái này. Do hai ngón chân ngang ra ấy, không đôi guốc nào vừa được chân bà tôi. Người đi guốc cuộc cuộc, nửa gót lồng trong quai, nửa gót nằm ngoài đất. Tôi cũng chăng thấy bà tôi đi guốc mấy. Buổi tối, lúc sắp đi ngủ, bà tôi mới rửa chân. Những khi tôi nằm xem chân bà, các dì tôi hay rang ngô rang để cả nhà cùng ăn nhấm nhót cho vui. Tôi ham ăn ngô rang lắm, nhưng lại không thích nhai. Dì Niêm cứ nhá từng búng ngô lớn, lè ra tay rồi bỏ vào miệng tôi. Tôi há hoác mồm, đớp từng nắm ngô nát nhuyễn như chú quạ con há mỏ nuốt mồi của mẹ mớm. Ngồi bên trường kỷ, ông tôi cười tủm tỉm, nói \"Tướng đại lãn như mày thì ngày sau chỉ đến đi làm cái nghề làm mõ tay phải đập tay trái thôi, con ạ?\" Ăn chán, tôi ngồi tôi hát nghêu ngao Con ngòi mày chòi cây cau Hỏi thăm chú chụa đi đâu vắng nhà. Chú chuạ đi chợ đường xa Mua mắm mua muối giỗ cha chú ngòi. Lưỡi tôi ngọng líu, đến năm lên mười tôi vẫn chưa nói sõi nổi hai tiếng anh em. Cứ ăn nhem, ăn nhem ơi! Một hôm u tôi cho tôi nửa xu. Tôi buộc đồng xu vào giải rút, rồi ngồi đầu tường đợi hàng kẹo xóc. Ngày ấy có những người bán kẹo xóc đi rong các làng. Bác mặc quần áo nâu bạc, mặt mày rám nắng đen thủi. Một bên nách, cắp một cái mâm gỗ vuông, trên phủ kín tờ nhật trình. Lưng bác đèo bốn thanh gỗ buộc thừng dằng vào nhau như kiểu bốn cái chân ghế tréo. Túi bác đựng nhiều mảnh giấy vụn cắt vuông. Một tay bác cầm chiếc ống bằng sắt tây tròn dài tựa ống nứa, trong đựng mấy chục cái tăm tre to, dài thò lên miệng. Vừa đi bác vừa lấy điệu tay nhịp nhàng xóc chiếc ống. Những chiếc tăm nhẹ nhảy lên thụt xuống, rỗ vào đáy ống, phát ra nhiều tiếng xô động, rền rền, ròn ròn, lao xao. Xóc... Xóc... Tai trẻ nghe đã quen, hiểu. Hàng kẹo xóc, hàng kẹo xóc đã vào. Chúng chạy ra. Bác hàng kẹo xóc còn đứng lại trước ngõ, xóc liền mấy xóc nữa đánh tiếng rõ ràng cho cả xóm thực biết là ta đã đến đây. Rồi 16/69 2/20/2021 Cỏ Dại bác đút cái ống vào túi áo hạ thanh gỗ trên lưng xuống. Bốn thanh gỗ liền khoẹo ra một cái gọng. Bác hàng kẹo đặt chiếc mâm gỗ lên. Mấy cái mặt trẻ ngơ ngác, láu lỉnh đã lấp ló, ngấp nghé xung quanh vành mâm. Bấy giờ bác ta mới mở tờ nhật trình đậy mâm ra. Ôi trời, gớm sao mà lắm kẹo? Các thứ kẹo! Góc bên này ngổn ngang một đàn kẹo vịt. Những con vịt trắng viền đỏ, trên lưng cõng thêm một nhách vịt con. Ở giữa, một đống kẹo bi, kẹo đạn tròn xoe, vàng óng và trong suốt như thuỷ tinh. Ở bên, rặt kẹo dồi chó. Những miếng kẹo vỏ trắng lòng đen, tựa miếng dồi chó, thỉnh thoảng điểm một củ lạc thật bùi, nhá ngọt quánh răng. Kẹo đạn thì ròn tan, kẹo vịt cõng con để ngắm cũng thích, ăn nhấm từng tý lại ngon hơn. Thứ nào cũng chinh một, xu đôi. Xóc... Xóc... Tôi nghe đích tai lắm rồi. Tôi chạy ra đầu ngõ, thấy bác hàng kẹo xóc thực. Nhưng bác ta cắp cái bàn kẹo đương lừng lững đi ra, tôi réo - Coi coi! Bác hàng kẹo không biết tôi gọi, cứ đi tự nhiên. Rồi bóng bác khuất bên những bụi cây cúc tần. Tôi chưng hửng. Tôi lụi cụi chạy vào, oà khóc. - Có thế mà cũng nhè! Tôi ấm ức không nói được. Có thế mà cũng khóc. Không những thế, còn quá vậy nữa. Một buổi kia, dì Niêm dẫn tôi xuống ao. Dì cháu đứng trên cầu. Dì tôi trỏ xuống mặt nước - Cu kìa, có trông thấy gì dưới nước không? - Không. - Cái ngọ ngoạy ngoằn ngoèo đấy. - Con gì thế? - Con thuồng luồng. - Hứ? - Con thuồng luồng nó uốn khúc lên cầu ao cắn chân thằng Cu. Kìa nó lôi chân thằng Cu kìa. Con thuồng luồng là bóng cây dừa. Mặt nước sóng sánh con thuồng luồng rung rinh, quẫy cựa theo đợt sóng. Nó đen trùi trũi dài 17/69 2/20/2021 Cỏ Dại ngoằng ngoẵng. Nó đương vào cắn chân tôi. Tôi khóc thét. Hai tay tôi bíu chặt áo dì Niêm. Từ hôm sau, tôi không dám mon men xuống ngắt lá xanh táo dưới bờ ao nữa. Ai doạ đem tôi cho con thuồng luồng dưới ao cắn chân, tôi kêu lên chu chéo. Cái Hồ thì hóm lắm. Nó lau láu như bà cụ non. Hồ ưa mặc áo dài và rất thích đi guốc. Lúc nào, nó cũng đi guốc. Đôi guốc gỗ bé tí tẹo, gót gõ lẹt xẹt. Nó bước lù khù, hai bàn tay nắm nhau, chắp ra sau lưng. Khi nào ông tôi cầm chổi quét lá ngoài sân đất, nó cũng đi theo. Nó thơ thẩn hỏi ông. Ông quét đến đâu, nó đứng theo đấy. Lúc ông tôi quét xong, đã vun gọn đống rác lại. Hồ lễ mễ vác cái chổi sể cùn cất ra một góc sân. Buổi chiều, Hồ đòi u tôi rửa chân tay kỹ lưỡng. Nó đi ra đầu ngõ. Nó nói - Cháu ra ngõ đón \"anh\" cháu đây. Anh tức là thày tôi. Chúng tôi gọi thày u bằng anh với chị. Thường thường các nhà hiếm không dám gọi nhận thẳng cha mẹ, sợ ma quỷ bắt nên cho trẻ gọi chệch ra như thế. Trong nhiều gia đình, con cái kêu cha mẹ là chú, thím, bác... Chúng tôi được bảo thuộc những tiếng anh, chị và xưng là cháu, từ thuở bập bẹ biết nói. - Anh Cu có ra ngõ đón anh không? Sâm sẩm tối, thày tôi đi làm về. Hồ đã quen lệ ấy. Nó ra lấp ló ngoài đầu ngõ, ôm hai tay lên bờ tường gạch, nhòm đường cái. Chẳng mấy khi tôi dám thò đầu ra ngõ. Tôi sợ những đứa trẻ trong xóm. Tôi khiếp nhất con mẹ mìn mà bà tôi vẫn tả hình dạng nó. Nó đội chiếc nón rách. Nó đeo cái bị to, trong đựng toàn kẹo bột. Gặp trẻ con, nó giơ kẹo, cười cười \"Em ơi em, lại chị cho cái kẹo này, ngon thật ngon\". Ăn kẹo vào, mê tít, mụ dắt đi đâu cũng theo. Mụ đem sang bên Tàu, bán trẻ con cho chú khách thuốc ê. Khách thuốc ê làm thịt, cắt hai cái tai, quay lên như lợn quay... Cái Hồ đứng ngõ, tôi chỉ luẩn quẩn trong sân, ngồi bên hòn đá trước hè, nhìn vẩn vơ. Hồ đứng ngoài ngõ cho tới lúc trong nhà mọi người nghe thấy tiếng guốc nó lạch cạch trên lớp gạch vỡ lơn nhổn đầu ngõ. Ai cũng biết hiệu thế là thày tôi đã về. Nó chui đầu vào cái vạt áo sau của thày tôi, vừa lách cách chạy, vừa reo inh ỏi trong khi thày tôi cởi áo, trật khăn treo lên mắc. Đến lúc thày tôi ngồi vào mâm, thì Hồ đã chõm choẹ bên cạnh, nói chuyện tíu tít. Tôi thì ngồi im thin thít ngoài hòn đá. Chán hòn đá tôi vào 18/69 2/20/2021 Cỏ Dại đứng góc nhà, ngó quanh quất tìm đôi guốc, rồi đem guốc ra sân, dì Niêm đến rửa chân cho. Chân đã sạch, tôi linh lỉnh leo lên giường nằm hát. Con ngòi... con ngòi mày chòi cây cau... Cái gì Hồ cũng láu. Ai cũng yêu nó. Động một tý, nó nói \"Nghịch rác sân, ông lại đánh cháu bây giờ!\". Tôi chỉ ngắt lá cây si quấn lại làm kèn thổi te te. Thế mà nó cũng mách. Ai cũng chỉ yêu nó. Chẳng ai chơi với tôi. Tôi chỉ chơi một mình. Tôi chơi một mình... Ngày tháng lần lữa, lặng lẽ trẻ con quanh quẩn thế không biết đâu những việc của người lớn. Cho tới độ ấy, thày tôi đã thôi việc. Tại làm sao thôi việc hay mất việc hàng \"bánh tây ngoài Kẻ Chợ\" tôi không được rõ. Hình như thày tôi sắp đi đâu xa. Rồi thày tôi đi. Nhưng đi lúc nào, tôi cũng không biết. Chỉ còn nhớ như buổi hôm ấy, một buổi chiều mùa hạ. Hồ và tôi rửa chân rồi, hai đứa vào ngồi trong phản. Bên khung cửi đã lên đèn đầu hôm, tiếng thoi đưa lạch cạch. Chiếc đèn ba dây giữa nhà ló ngọn sáng loè. Ngoài sân, muỗi bay như chấu táp vào mặt, kêu o o vang vào tận trong nhà. Bỗng Hồ trỏ tay lên khe cửa hỏi u tôi. - Cái áo của \"anh\" cháu treo kia đâu rồi? Trong hóc cột, trên mẩu cuộn chỉ gỗ, không có tấm áo the thâm. Thường đi làm về bao giờ thày tôi cũng treo áo vào chỗ ấy, rồi lồng cái khăn xếp lượt lên trên. Bây giờ, lạ, không thấy. Hồ hỏi. U tôi bảo - Bố mày đi Kẻ Chợ. Mai về. Nhưng cứ \"mai\" mãi, không thấy bố về. Thỉnh thoảng chợt nhớ. Hồ lại trỏ tay lên khe cửa, hỏi - Cái áo đâu? Rồi cũng quên dần. Hồ mải mê đi theo, xem ông quét sân. Tôi ngồi bậc đá, quấn kèn tổ sâu, thổi te te. Vài năm sau tôi mới biết là hồi đó thày tôi vào làm ăn trong Sài Gòn. U tôi kể rằng, đêm trước hôm thày tôi đi, chúng tôi cũng có biết, - nói là Hồ biết thì công bằng hơn, bởi vì tôi đã ngủ lâu rồi. Hồ cứ hỏi \"Mai anh đi đâu?\" Thày tôi trả lời \"Con ở nhà ngoan nhé? Chóng về mua quà 19/69 2/20/2021 Cỏ Dại cho\". Đến lúc đi ngủ. Hồ nằm cuộn tròn ngay dưới chân thày tôi. \"Giữ chân không cho mai đi. Giữ được chân đây rồi?\". Một lát Hồ ngủ, hai tay buông chân bố lúc nào không biết. Gà gáy, thày tôi đi, chúng tôi đều đã ngủ yên. Thày tôi nhổ trên lòng bàn tay mỗi đứa một bãi nước bọt. Để đi xa, đỡ nhớ chúng tôi. Thày tôi xuống Hải Phòng rồi đi tàu thuỷ vào Nam Kỳ. Năm ấy, tôi lên sáu. Chương 5 Sang năm sau, tôi phải đi học. Nhiêu khê lắm, cái sự đi học. Vào quãng tháng ba tháng tư mùa mưa rào, mùa đom đóm và mùa ma trơi. Chặp tối, lũ trẻ thập thò đầu xóm, đứng bíu nhau chơi trò gọi ma. Hú ma trơi! Mặt giời đã lặn. Chó cắn đã khuya. Ba thằng râu ria. Về ăn cơm sốt! Hú... ú... oà. Rồi tiếng hú lẫn trong tiếng mưa. Cái đêm hôm trước tôi đi học buổi đầu tiên cũng có trận mưa thật to. Mà cái việc đi học, đối với một thằng tôi nhát như cáy, cố nhiên là một việc ghê gớm mới mẻ nhất trong tâm tưởng đứa bé bảy tuổi. Bởi thế, mỗi lần nhớ lại thuở ấy, ký ức tôi bao giờ cũng phảng phất cả trận mưa rào. Những trận mưa lớn đầu mùa hạ. Đột nhiên một buổi những đám mây lớn đen xịt, lổm ngổm vần vũ đầy trời. Gió nam giật mãi, bỗng mát lạnh hơi nước. Đằng xa miên man rạt rào khua động. Mưa đã xuống bên kia sông. Gió càng điên đảo trong cành cây. Ngoài đường cái, người chạy táo tác. Trẻ con la ơi ới. Có lẽ sắp được xem mưa, các chú bé thích quá kêu rối rít. Cùng chung với chúng tôi một nỗi vui ngơ ngẩn, mấy con chó cũng nhảy cỡn, nhay xích ống, ăng ăng sủa. Lẹt đẹt... Lẹt đẹt.. Mưa giáo đầu. Những giọt nước to lăn xuống mái phên nứa. Vừa mấy giọt nước lách cách, bây giờ đã bao nhiêu nước rào rào xiên xuống, lao vào bụi cây. Con gà trống ướt lướt thướt hai đầu cánh nhấp nhô chạy tìm chỗ trú. Mưa buông sầm sập, giọt ngã, giọt bay, bụi nước toả trắng xoá. Trong nhà, bỗng tối sầm. Mùi âm ấm ngòn ngọt lại như ngai ngái. Cái mùi là lạ, man mác của những trận nước mưa mới đầu mùa. Tiếng giọt gianh đổ ồ ồ, ào ạt ọc lên trong những rãnh nước sâu. Mảnh sân đất đã ngập mấp mé. Nước chảy đỏ bốn bề sân, được một lúc bỗng trong vòm trời tối thâm, vang một hồi ầm ừ rền rền. Tiếng sấm, tiếng sấm mưa mới. 20/69 2/20/2021 Cỏ Dại Ngoài ngõ xóm, nghe có tiếng chân người lép nhép chạy, vác thúng đi bắt cá rô rạch trên các bờ ao. Trời bớt xám, rạng dần. Đến khi chim chào mào bay ra hót ríu ran, thì lại quang quẻ như lúc nãy. Vòm trời dịu trong vắt, mới mẻ hơn. Mặt trời chói lọi trên chòm lá bưởi ướt lấp lánh. Trận mưa to chỉ còn sót lại ở mảnh sân lênh láng và những giọt gianh vàng khè lích rích nối nhau từ các mái rơm xám rỏ xuống đất. Những trận mưa mới cho tôi một cảm giác bỡ ngỡ những ngày đầu đi học. Việc học của tôi được định từ trong tết Nguyên Đán, có một lá thư của thày tôi từ Sài Gòn gửi về. Thày tôi bảo u tôi cho tôi đi học, nhân tiện đương có một ông giáo quen dạy ở trường học làng trên. Trước hết tôi cho cái việc đi học làm thường nhưng rồi cứ lo dần. Tôi đã biết có mấy người lớn cùng trẻ con trong làng đi học. Cố nhiên, rồi tôi cũng cắp sách và mặc áo dài. Nhưng tôi ngẫm nghĩ, tôi vẫn có điều khác họ vì đầu tôi chưa bờm nuôi để tóc rẽ đường ngôi. Đầu tôi cạo nhẵn xung quanh. Phía đỉnh, xế ra đằng sau, lê thê một chòm tóc hoa roi dài đụng xuống vai. Từ độ biết sắp đi học, tôi mới nảy ra so sánh. Cuối năm ấy, có người thợ bờm đầu xách hòm vào xóm, u tôi gọi vào cạo đầu cho tôi. Tôi ngồi xoạc chân trên chiếc ghế đẩu bắc giữa sân. Lần này, bác thợ không lấy cái bình sắt có quả bóng cao su bơm nước phun phè phè trên đầu, trước khi đưa lưỡi dao cạo sồn sột. Tôi được đổi mốt mới. Bác xoa phấn quanh cổ tôi, rồi cái kéo tóc tách, chiếc tông đơ tành tạch, tành tạch cùng hai bàn tay uốn éo. Tôi ngồi yên, nghe sự ngạc nhiên mới lạ trên thóp. Một chốc, bác giơ một miếng gỗ tròn có răng cưa xát thực mạnh, quanh chỏm đầu tôi, nhiều không biết là bao nhiêu lần. Bụi gầu bay trắng lốp. Tôi xệch miệng, nhẹo mặt, đau nghiêng ngả theo đà tay bác xát. Đến lúc bác buông đầu tôi ra, tôi mở mắt, bác lấy cái gương cho tôi soi. Tôi ngơ ngác dần dần mới nhận được mình. Đầu tôi trọc hếu, rớm mấy vết máu, mất hẳn cái núm tóc quen thuộc trên đỉnh. Tôi sờ tay ra đằng sau gáy, thấy thiêu thiếu một cái gì. Luôn mấy hôm băn khoăn vơ vẩn nhớ cái tóc hoa roi. Qua Tết, chần chừ mãi, ăn hết cả bánh chưng, tôi vẫn chưa đi học. Vì chưa có sách. U tôi bảo còn đợi ông lão \"đổi sách, bán sách\". Tôi cũng biết lão \"sách, sách\" ấy rồi. Lão có chòm râu rườm rà vàng ệch. Lão đội nón mê và cầm quạt mo nang. Tấm áo nâu của lão ngắn ngủn, nhưng rộng thùng thình, có 21/69 2/20/2021 Cỏ Dại giải bơi chèo buộc hai vạt. Lão quảy đôi bồ lớn sơn đen. Không hiểu ở đâu đến, cứ lâu lâu, lão lại qua xóm tôi. Lão rao \"Ai đổi sách, bán... sách\". Nhưng chúng tôi chỉ nghe được hai tiếng \"sách, sách\" thực to. Có khi, đã đi xa hoặc mới vào đầu xóm, ở ngoài cánh đồng đã nghe tiếng lão văng vẳng... sách... sách... Ông lão \"sách, sách\" quảy đôi bồ bí mật vào nhà tôi, một buổi trưa. Lão đỗ xuống, mở cái mẹt nắp ra. Có biết bao nhiêu giống sách. Sách xếp từng lớp cao. Những cuốn sách chữ nho bìa nâu, xung quanh mép đen. Những quyển sách quốc ngữ mới, bìa xanh, bìa vàng, đặt thứ tự, chồng lên nhau. Ông lão cúi xuống bồ, lấy một quyển sách nhỏ, mỏng, đưa cho u tôi và nói giá sáu xu. Nhưng rồi cò kè, ngã đúng giá, chỉ có năm xu. Cuốn sách vẽ hai cái cột trụ thực to, giữa có đủ mấy mươi trăm học trò đội mũ cắp sách nghiêm chỉnh đứng thành dãy dài, từ hình to bằng ngón tay đội mũ cho đến hình bé chỉ như chiếc tăm. Cho đến tháng ba tháng tư thì u tôi đã sắm cho tôi được đủ mọi thứ để đi học. Một quyển sách mở lòng. Một tập giấy lớn đóng bìa đỏ choé. Một lọ mực tím vẽ con giơi dang hai cánh với một cái bút có ngòi mới tinh tươm. Và, oai nhất là cái mũ. Mũ bọc vải màu đồng bóng loáng từng múi xung quanh chóp. Vành bên trong, lót một lượt vải xanh biếc. Úp mũ vào mặt, ngửi thơm những mùi mới hăng hắc. Mũ ấy, u tôi mua ngoài Kẻ Chợ. Thế là, mấy hôm nữa, tôi đi học. Các dì luôn luôn giễu tôi. Dì này bảo học \"a b c không có nhà đi ở thuê\". Dì kia hỏi tôi rằng đi học, ngày sau đỗ làm thông phán, ngồi trên xe cao su nhà, trông thấy dì rách rưới đi bên đường, bấy giờ có nhận dì hay không? Tôi nhận ngay chứ. Chẳng những vậy, tôi lại làm cho mỗi dì một cái nhà, dì Niêm cũng như dì Bảy, dì Tư. Riêng tôi làm cho ông bà và u tôi ở một cái nhà tây ba tầng cao chót vót. Tối hôm ấy, tôi nằm khoe những chuyện \"ngày sau, bao giờ cháu làm thông phán\"... dớ dẩn. U tôi bảo - Tối nay, Cu đi ngủ sớm, mai đi học. Đêm đó, trời lại đổ trận mưa rào lớn. Sáng hôm sau đường làng còn đọng những vũng nước đỏ ngầu. Trong cái ao đầu xóm trứng cóc chăng từng dãy dài trắng cả bãi cỏ ngâm nước và các gốc đám cây chút chít. Cóc mẹ nghển đầu lên mặt ao, kêu ệc ệc vang ầm. Cả nhà xúm lại, như ai cũng chỉ có mỗi một việc sắm sửa cho tôi đi học. Làm cho tôi sợ. Tôi đi đôi giày tây có cổ, dây quấn chằng chịt lên tận cẳng. Tay tôi cắp hai quyển sách. U tôi vận áo nâu dài tề chỉnh. U 22/69 2/20/2021 Cỏ Dại cầm lọ mực và cái bút. Ông tôi bà tôi, các dì tôi và cả mấy người thợ cửi, thợ hồ trong nhà và hàng xóm đều đứng lố nhố đầu ngõ, như để tiễn tôi đi học, ai cũng cười cười. U tôi dắt tôi. Đôi giầy tôi kệt kệt bước ra. Nhưng, kể từ lúc dì Niêm xỏ hai tay tôi vào cánh áo chéo go và u tôi đội cho cái mũ lên đầu, tôi nghĩ ngợi càng sợ. U tôi đưa tôi đi đâu bây giờ? Học hừ? Học à? Học thế nào? Phải đi lên trường học xa mãi tận trên chợ. Độ trước u bảo đi học, tôi vâng. U mua mũ, lại càng thích đi học. Bây giờ tôi thấy sợ. Đội mũ, cắp sách, sợ hơn nữa. Đến đi giầy bước ra ngõ thì sợ quá. Song tôi vẫn bước theo cánh tay u dắt. U tôi không hay biết nỗi lo sợ của tôi, vừa đi vừa chào hỏi những người quen hai bên đường cái. Ra khỏi xóm là đầu làng, men theo con đường dốc nhỏ lên chợ. Bên trái luỹ tre xóm Ngoài. Tay trái con sông Tô Lịch như cái rãnh bùn, trên bờ mấy bụi tre cằn thưa thớt. Kề sát mặt sông, túp lều gianh nhà lò rèn ở cầu Dừa. Lão phó già kéo bễ phì phò và tiếng đập sắt kỳ cạch. Tới đầu chợ, sắp đến trường học. Trường học ở trong tam quan cửa đình. Tôi rụt bước, đi chậm lại. U hỏi - Sao thế? Tôi mếu máo - Không đi học... Không đi học... hi hi... U tôi nắm tay tôi, lôi tuột vào trong sân. Nhưng tôi càng hãi, lại cong người lại. Sách rơi lả tả xuống đất. Những người xung quanh đấy túm lại. U tôi nhặt hai quyển sách, đùng đùng kéo tôi trở về. Kéo về thì tôi chạy theo. Về đến đầu chợ u tôi đứng lại. U tôi dằn một ngón tay vào trán tôi, nói rít hàm răng - Mày không đi học thì tao đuổi lên đường Thành cho đi ăn mày? Tôi khóc rưng rức. - Được, cứ đứng đấy mà khóc. Khóc xong, lên đường Thành tìm thằng Bòi Cẩu tao cho đi ăn mày từ ngày hôm nay. U tôi xuống dốc chợ, đi về. Tôi lịch kịch giầy tây, chạy theo, vừa chạy vừa kêu - Cháu chừa rồi. - Thế bằng lòng đi học chứ? Vâng ạ... hi... hi... 23/69 2/20/2021 Cỏ Dại Nhưng quay lên, sắp đến cửa trường, tôi lại co lại. Lại khóc rầm lên. - Thôi thôi, cá không ăn muối cá ươn, bước ngay lên đường Thành kia với thằng Bòi Cẩu. Tôi khóc sướt mướt chạy theo. Hai u con cứ đuổi nhau lên xuống như thế. Đến đầu làng, tôi trông thấy bà tôi ở bờ ao chạy ra. Dáng hẳn có ai đi chợ về qua ngõ, mau miệng, đã mách với bà tôi. Thấy bà, tôi bỗng khóc to hơn. - Đấy, bà lại \"binh\" nó. Rồi u tôi bỏ về, mặc tôi thút thít với bà. Nhưng không phải u tôi đi hẳn về nhà. U tôi ra đứng sau gốc đa, ngó lại. Bà tôi nói - Bây giờ đi, nhớ? Bà đưa lên trường học, nhớ. Tôi mếu máo thở không ra tiếng. Tôi im, xiêu xiêu vì những lời dịu dàng của bà. Bà cầm bút mực, dắt tôi quay lên đầu chợ. Tôi lại lễ mễ, cắp sách đi. Chốc chốc, tự dưng mủi lòng, thút thít khóc to mấy tiếng. Bà tôi nhẹ nhàng dỗ. Đã vào quá tam quan đình, bà tôi đứng lại lấy giải yếm chùi mắt cho tôi. - Nín đi không có vào trường thì thày giáo cười cho. Tôi cố nuốt mãi mới tạm nguôi cơn nghẹn. Bà tôi đưa tôi vào trường. Sau cùng ở giữa là đình làng hai con rồng đá chầu hai bên. Dọc theo con rồng đá xuôi ra ngoài - ngăn một nền sân gạch rộng - đối mặt nhau thông luôn hai hành lang. Một hành lang để cỗ đòn đám ma sơn then và một chiếc võng vong gỗ mộc, những đồ tống chung của hàng thôn. Bên kia là trường học. Vừa đến sân, đã trông thấy lố nhố học trò áo dài đen trắng ngồi bàn trên, dưới thứ tự, dọc theo hành lang trường học, không có cửa, cũng không có bờ rào. Như cái quán cúng quan ôn. Bà tôi vừa nhấc tôi lên thềm trường thì, trên các hàng ghế, học trò khoanh tay một loạt, lổm nhổm đứng dậy. Thày giáo Đức đi ra. Thày giáo mặc áo the dài, chít khăn lượt đen. Không bao giờ tôi có thể nhớ được thày giáo Đức rõ ràng hơn hình ảnh ấy. Từ đấy, mỗi khi ở làng ngoại tôi, trong dịp đình đám hễ đêm hát chèo mà phường diễn trò Kiều, cứ vai Kim Trọng ra là tôi nhớ đến thày 24/69 2/20/2021 Cỏ Dại giáo Đức. Chàng Kim Trọng phong tình, mặt dồi phấn, áo the khăn lượt, tay xoè quạt đủng đỉnh tủm tỉm dạo quanh chiếu sàn rạp. Bà tôi nói gì với thày giáo Đức, không biết. Chỉ mang máng cái mỉm cười của thày giáo Đức và tiếng ồn ào cả lớp học đầy hai con mắt thao láo. Bà tôi dẫn tôi lên đầu bàn nhất rồi bảo tôi - Cháu ngồi xuống đây. Tôi phụng phịu trong nếp áo bà - Bà có ngồi thì cháu mới ngồi. Và tôi đứng yên. Bà tôi phải ngồi xuống cùng ghế, tôi mới dám nép một bên. Trống tan học, bà tôi dắt tôi về. Buổi học chiều, cũng lại cảnh hai bà cháu ngồi cạnh nhau. Hôm sau lại những hôm sau nữa, sau nữa. Mỗi sáng, tôi tề chỉnh sách mũ và lọ mực, bà tôi lại đưa tôi lên trường và ngồi cùng một bên. Cái lệ ấy kéo dài đến nửa tháng. Tuy vậy, tôi vẫn chưa quen anh bạn nào. Tôi nhai hai mươi bốn chữ cái trong miệng đủ cho tai tôi nghe. Bốn mép sách cong dần như những chiếc lá đa khô. Tôi ngồi, mắt gườm mặt bàn, thỉnh thoảng mới dám lé nhìn lên tường có tờ giấy dài kẻ dòng chữ \"Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân\" mà đến bây giờ tôi cũng chẳng hiểu nghĩa là gì. Ngoài sân, cây cối um tùm. Ngay chỗ tôi ngồi, qua ngoài mấy bước, mấy cây nhãn lớn. Một cây ngả dài đẩy nghiêng cả một quãng tường gạch vồ. Đằng cuối, một cây nhót tây lá to như lá bàng đứng cạnh một cây ngâu hoa li ti vàng lợt lợt. Những anh học trò lớn cứ truyền cành ngâu sang cây nhót nhanh thoăn thoắt. Quá trước cửa bên kia, thon von một hàng cau và mấy cây đại cổ thụ, khòng lưng, đàn dê ngoài chợ vào trèo lên đứng ngẩn ngơ. Vào những ngày mùa, hoa đại rải rác rụng trắng sân. Nhưng không bao giờ chúng tôi dám nhặt. Vì hoa đại ấy của bà Tú Hin. Bên cây đại già dựa cuối hành lang có một tấm bia đá to, đấy là bia bà Tú Hin. Bà Tú Hin là một con ma to lắm rất hay trêu trẻ con. Không đứa nào dám lảng vảng lại gần bia bà Tú Hin. Góc sân phía ấy, rau sam và cỏ gấu mọc xanh um. Những chiếc hoa đại thơm phức cánh xoè trắng nõn, vàng phớt, mỗi buổi sáng lại rơi đầy trên cỏ. Những lúc học trò vào lớp, sân hết người đứng, từng đàn chim sẻ trên hai mái nhà, trong hóc đình lại ríu rít xuống nhảy nhô nhốp đuổi nhau chí choé. Tôi ngồi đã thuộc những hóc mái nào nhiều chim sẻ hay đứng cãi nhau. Tôi đếm trong sân có mấy cây cau, cây nhãn cây đại. Tuy thế, tôi vẫn chẳng dám quen ai. Một buổi kia ngồi trong lớp, tôi chợt nghe mình buồn buồn đi đái. Ối, đích thực. Thôi chết! Có những đứa lên khoanh tay, thò đầu bên bàn thày, thưa xin thày cho con đi giải. Thày cho đi ngay. Nó chạy tít cuối sân, phía mấy nhà đầu xóm, đứng dạng xuệch hai 25/69 2/20/2021 Cỏ Dại cẳng. Tôi chỉ việc lên thưa thày một câu, cũng sẽ được hả hê như vậy. Nhưng tôi không dám. Tôi ngồi yên, đôi chốc nheo mắt nhìn trộm thày giáo. Và tôi đành đờ đẫn nhăn nhó chịu khổ như thế cho tới lúc trống tòm tòm tan học. Tôi loi thoi cắp sách về. Thường lệ, đi học về, tôi để sách xuống phản, rồi đứng dang thẳng hai tay. Biết hiệu, dì Niêm chạy lại cởi khuy áo cho tôi. Nhưng hôm ấy, đặt sách trên phản rồi tôi xuống bếp. Dì ngồi quay tơ trong nhà gọi - Cu lên dì cởi áo cho nào. Không thấy Cu lên. Dì xuống bếp thấy Cu đứng bần thần ngó ông đầu rau. Dì nhắc vạt áo sau của Cu thấy ướt sũng. Dì hỏi - Sao áo Cu ướt thế này? Cu ta oà khóc. - Thằng Cu đái ra quần rồi, cả nhà ơi? Chương 6 Dù sao, tôi cũng đã trở nên một chú học trò hẳn hoi. Tôi vụt biết chữ lúc nào, tôi không biết. Những ngày chủ nhật, tôi đem sách nằm bò ra phản hè, viết lằng nhằng trên bốn mặt bìa, và suốt ngày tôi nói bì xì rặt tiếng tây với cái Hồ. Không kém, nó cũng bì xì tiếng Tây đối lại! Các dì tôi thỉnh thoảng hỏi xem tôi học được bao nhiêu chữ Một mẹt chữ? Tôi vâng. Rồi tôi cứ nhân dần mẹt chữ đó lên. Lâu lâu, tôi lại khoe với cả nhà tôi đã học được những ba mẹt, bốn mẹt chữ. Bao giờ tôi học được đầy thúng chữ thì tôi thành thày giáo. Những ngày nắng, mọi người giục tôi đem chữ ra phơi kẻo chữ mốc mất. Tuy không biết phơi chữ ra sao nhưng tôi ưa được nghe nói đùa kiểu ấy. Tôi cũng thích nghe các dì tôi nói chuyện về thày giáo dạy tôi. Làm sao mà các dì tôi biết được thày giáo tôi là người ăn chơi. Cũng lại vẫn trong câu chuyện buổi tối bên ánh đèn quay tơ của mấy dì, tôi biết hai con mắt thày giáo tôi rất lẳng. Thày giáo Đức hay cười... Thày giáo tôi có nhiều cô nhân ngãi. Thày giáo tôi thế này... thày giáo tôi thế này... Các dì giễu cười thày giáo tôi. Nhiều lúc bênh thày, tức quá tôi khóc. Một buổi sáng, vừa ra chơi vào. Bên ngoài tam quan tiếng ngày phiên chợ Bưởi ồn ào vang động. Trong con đường xế một mé sâu vào cái xóm nách đình, người qua lại tấp nập. Một gánh chuối lếch nhếch. Thằng bé ôm chó đi bán. Gà, vịt kêu quang quác. Bỗng thày Đức xuống 26/69 2/20/2021 Cỏ Dại cuối lớp, dặn nhỏ anh học trò lớn, rồi thày đi ra cửa đình. Ngoài sân lấp ló bên cạnh cột trụ, một người đàn bà áo đen, quần lĩnh, quàng khăn tua đen. Thày giáo tôi cùng người đàn bà ấy đi khuất ra ngoài đường chợ. Học trò đợi mãi không thấy thày về. Lớp ồn dần sôi dần. Sốt ruột, một anh ra đánh trống tan học. Có lần người đàn bà ấy lại đến. Thày giáo tôi lại bỏ lớp, đi theo. Lại được tan học sớm. Tôi học được ngót một năm thì thày giáo Đức bỏ đi biệt không trở về nữa. Tôi không biết vì cớ gì mà thày Đức bỏ trường. Chỉ nghe phong thanh thày giáo Đức đi theo một người đàn bà. Có phải cô nhân ngãi quàng khăn tua đen kia chăng? Lại nghe nói, rồi thày chết ngã nước ngoài Cẩm Phả. Thỉnh thoảng có thư thày tôi ở Sài Gòn gửi về. Bác phu trạm tận phủ Hoài vào nhà tôi đưa thư. Bác còn trẻ, hay cười răng trắng tểnh. Bác đi bộ suốt ngày hai bàn chân mốc trắng hai vai áo dài thâm bạc rách bươm. Lưng đeo cái túi vải xám có quai vòng lên vai. Mỗi lần vào đưa thư rồi chính bác lại ngồi xuống đầu phản hè bóc phong bì, lấy thư đọc cho cả nhà tôi cùng nghe. Bác đọc liến láu, độn nhiều chữ i, a, nhi a trong câu. Tôi đứng trông vào tờ giấy, chữ viết nhằng nhịt, chưa hiểu. Tôi mới thuộc các mặt chữ trong quyển sách mở lòng của tôi. Đọc thư xong, bác trạm uống bát nước vối, hút thuốc lào sòng sọc. Bác ngồi nói pha trò cười một lúc, đến khi u tôi đưa bác đồng hào bạc trắng, bác mới đeo túi đứng lên, hai mắt chấp chới đến hay, nhưng bác chưa đj. Bác trạm tráng bắc cái ghế đẩu ra sân, hái mấy chiếc hoa ngọc lan giắt vào vành khăn và gài vào khua cái nón dừa đã rách lướp tướp. Bác kính cẩn chào cả nhà. Bóng bác đã ra ngõ, bên rổ tơ, dì Niêm và dì Bảy còn cười rinh rích. - Người đen như củ súng thế mà lại định chim con gái làng này! Lần nào có thư, thày tôi cũng giục u tôi mang chúng tôi đi chụp ảnh gửi vào Sài Gòn. Nấn ná mãi, đến tháng Giêng năm ấy, u tôi mang tôi và cái Hồ ra Kẻ Chợ chụp ảnh. Bấy giờ tháng giêng, phong vị tết nhất còn phảng phất trong thôn xóm, quần áo tốt chưa đút vò hay cất vào hòm. U tôi mặc the thâm đốm hoa lót nền xanh cánh chả. Vành khăn sa tanh láng hoa dâu vắt vẻo rủ tóc lông đuôi gà. Cái yếm cổ xây cát bá trắng bong với cái thắt lưng nhiễu thắt ra ngoài, lộ một mẩu lưng bao xanh buông chùng bộ sà tích bạc reo lích tích. Hôm nay u tôi mặc váy lĩnh xùm xoè, dưới chân lấp ló đôi dép cong. U tôi ẵm cái Hồ. Tôi súng sính bước bên làn sóng váy u. 27/69 2/20/2021 Cỏ Dại Từ làng tôi, qua một chặng đường thì lên đến bến xe điện. Trẻ con chúng tôi chỉ mơ được đi xe điện. Trong các làng xóm, trẻ con ru em hát những câu tả cảnh và tán tụng tầu điện rằng Ông Tây ngồi nghĩ cũng sành Sinh ra tầu điện chạy quanh phố phường La ga ở giữa Thuỵ Chương Dây đồng cột sắt tìm đường kéo ngang Bồi bếp cho chí bồi bàn Chạy tiền ký cược đi làm sơ vơ Xưa nay có thế bao gíờ. Có chiếc tàu điện đứng chờ ngã ba. Liền ông cho chí liền bà Ai mà sang trọng thì là nhảy lên. Ba xu cũng đáng đồng tiền Một thôi về Bưởi bằng tiên non Bồng. Năm xu ngồi ghế đệm bông. Hỏi mình có sướng hay không, hở mình? Trẻ con thuở ấy thèm đi tầu điện lạ lùng. Đứa nào được đi một chuyến tàu điện về, kể mấy ngày không cạn chuyện. Tôi đứng đợi xe điện bên cạnh đường cái, dắt tay em Hồ. U tôi nhai trầu tóp tép, chốc chốc lại quết trầu bôi lên gốc cây. Chẳng bao lâu, xe điện đã tới. Từ đằng xa, nghe những tiếng quẹt quẹt trên lằn dây điện. Bánh tầu nghiến ken két, lượn nghiêng vào bến, rít u u váng lên. Đôi khi, tầu điện lại kéo thêm chiếc toa đằng sau. Cái tàu cái toa cùng sơn màu vàng thẫm, nối đuôi nhau chạy như thể bò con đuổi bò mẹ đòi bú. Một lát sau, tàu lại chạy trở vào thành phố. Người vát man mặc áo tây vàng đứng đầu tàu vặn máy. Trước mặt ông có một cái thùng to như cái bễ rèn. Hai tay ông cầm hai cái khoá đồng, vặn đj vặn lại trên mặt bễ. Tầu từ từ đi, khoá đồng mở số 2, số 3 rồi mở 7, chạy nhanh nhất. Vùng tôi có tiếng \"chạy mở bảy\" là vì thế. 28/69 2/20/2021 Cỏ Dại Cái tầu chạy vui quá. Bánh lăn, chuyển rập rình, rập rình. Tiếng gì dài dặc liên miên như tiếng mưa rào. Chuông kéo reeng reeng. Đằng cuối, còi đáp lại huý huý. Gió lùa vào trong cửa phần phật. Ôi chao, tầu đã lượn đến bờ hồ Tây. Gió mát thổi nhẹ người, bay mất cơn buồn ngủ. Ngoài xa, mênh mang một rừng cây lá rút xanh ngòm. Bên trên, giải dài một lưỡi nước trắng tinh. Trong khung cửa tầu, hiện lên nền trời xanh lơ lửng, ngọn núi Tam Đảo màu lam già, như vừa mới nhô ra. Kề bên mặt nước, lô xô những mái đỏ và mảnh tường sang sáng. Hà Nội ở phía đó. Lác đác đã hiện ra vài con đường phẳng rẽ ngang, rẽ dọc chặp vào nhau. Xe cao su ngẩn ngơ cu-li kéo. Rồi những toà nhà hai tầng sát cánh đứng liền dãy. Người đi ùn ùn, xô nhau bước. Cái tường chợ Đồng Xuân lỗ chỗ như mặt tổ ong bò vẽ. Xuống tầu, người lên xuống đông quá, tôi không chen được, đứng bẹp một chỗ, hai tay ôm mũ. Người đâu mà kéo ra lắm thế. Còn gì uôm uôm như ễnh ương ngày mưa. Nỗi vui sướng được ra Kẻ Chợ vơ vẩn với nỗi lo vẫn được nghe nói hàng ngày về những cái tai quái ở nơi đô hội. Kẻ cắp, nặc nô, ô tô, đội xếp, hàng rong, bài tây. Trẻ con Hà Nội trèo me trèo sấu nhanh như chuột. Đủ các thứ sợ. Tôi đi nép bên u, mắt liếc nghệch ngơ ngác. Hồ Gươm xanh rờn như nước lơ, nước rau muống trong chậu. Phố Hàng Đào có đôi giày và cái mũ khổng lồ treo lơ lửng. Cái gương soi vào thì lùn người. Cái ô to tướng, móc lủng lẳng. Con trâu vàng. Cờ xanh cờ đỏ phấp phới. Những tấm bảng cửa màu vàng lớn, nhỏ, nhấp nhô rối mắt. Rừng người nghìn nghịt, xôn xao... Người thợ ảnh bảo u tôi ngồi ra cái ghế giữa nhà. Chúng tôi mỗi đứa một bên cạnh. Bỗng bác chụp ảnh đẩy cái máy to cao lù lù như con trâu, lăn từ đằng góc phòng lại tới trước mặt chúng tôi. Cái Hồ khóc thét. Tôi, bình tĩnh hơn nó, lơ láo ngó con quái vật. Nó không phải là con trâu. Nó tựa một cái thùng gì bí mật, trùm miếng vải đen rủ lê thê xuống hai cẳng chân gỗ có bánh xe. Phía trước lồi ra cái mõm nhăn nhở đen xỉn. Đầu mõm, lóng lánh một miếng kính tròn nhìn chúng tôi. Bác thợ ảnh chui đầu vào trong bụng máy. Mảnh vải đen bụng nhụng trên đầu bác. Bộ như bác sắp làm trò quỷ thuật. Bác thợ ảnh nhấp nhô nấp trong bụng máy, thò một bàn tay cầm cái chuông đồng. Bác lắc. Bác nói - Ê ê Trông vào đây... Loong... coong... Trông vào đây... Loong... coong... Cười đi, cười đi... Tôi ngoái đầu lại xem. Bác thợ ảnh tung vuông vải đen chui ra, bác cười toe toét 29/69 2/20/2021 Cỏ Dại - Xong rồi. Gớm, phải làm mẹo chuông loong coong mới chụp được nổi cậu này. Ở hiệu ảnh phố Hàng Bồ ra, u tôi đem chúng tôi ra Bờ Hồ. Phố đông, cái Hồ không đi bộ được. U tôi ẵm Hồ đi trước. Tôi nhếch nhải theo sau. Đôi chốc, tôi lại ngó sang hai bên bờ hè ngắm cái tủ gương loang loáng cùng người, xe chuyển vùn vụt. Mắt mải nghếch, đôi lúc trông lên, thấy u tôi đã bỏ xa một quãng, có đến mấy lần như vậy. Tới đầu một phố nhốn nháo đông người. Chỗ cái máy nước thùng sắt tây va xoang xoảng, người tranh lấy nước như sắp đánh nhau. Bỗng một gã áo trắng, quần thâm, đầu đội mũ nồi đen xông xáo từ đám đông, trong nháy mắt bước theo u tôi. Trước còn cách một bước, sau sát đến tận nơi. Hai tay gã giơ lên vai u tôi, nắm cái dây khoá bạc trong cổ cái Hồ, gỡ ngay xuống nhanh như lấy cái dây khoá để sẵn trên vai u tôi. Rõ ràng tôi trông thấy gã bỏ cái dây bạc vào túi áo. Gã quay ngoắt lại, mặt trông nhâng nhâng, thản nhiên trở về chỗ máy nước. Tôi rảo bước chạy theo u. Rồi tôi đi như thường. Một lúc sau, u tôi nhìn không thấy cái dây chìa khoá bạc ở cổ cái Hồ. Mặt u tôi xám lại, ngơ ngác nhìn tôi. Tôi bần thần bảo u - Lúc nãy trông thấy thằng đằng kia lấy cái khoá. U tôi rối rít, loanh quanh. Hồ ngơ ngẩn, nước mắt vòng dưới mi. U tôi cuốc tôi một cái vào đầu, nói xít trong răng - Trông thấy thằng kẻ cắp sao không bảo? Tôi hu hu hu hu. - Câm cái mồm, không tao giết bây giờ - Vâng... Hức? U tôi hỏi - Thấy thằng kẻ cắp lúc nào? - Thấy ở chỗ đằng kia. U tôi quay lại chỗ máy nước đầu phố. Xung quanh máy, ràn rạt người. Người ấn vòi. Người đặt thùng. Người quẩy. Đâu thằng kẻ cắp? Tôi không biết. U tôi đành ẵm Hồ đi. Tôi 30/69 2/20/2021 Cỏ Dại cúi mặt như đứa chịu tội. U tôi làu bàu lẩm bẩm nói, tôi không nghe rõ. Chỉ thoáng vẳng... về bà bảo cho... Con nhà lớ ngớ như gà toi... bà để tội cho mày về nhà... U tôi rẽ xuống một phố sâu, đường lầm và rác rưởi, rồi vào một cửa hàng bán đồ vàng bạc. Chỉ một chốc, u tôi ẵm Hồ ra. Cổ áo nó, sáng trắng cái dây chìa khoá bạc, như cái dây mất lúc nãy. Tôi đứng thập thò ngoài cửa hiệu. U tôi dặn doạ - Về nhà không được nói với ai là mất dây chìa khoá. Ai mà biết, tao đánh mày chết. Tôi chẳng bao giờ dám nói cái chuyện mất cắp và chuyện mua vòng mới ấy với ai. Trong kỷ niệm tôi mang bao nhiêu chuyến ra Kẻ Chợ. Những lần dì Niêm đem đi xem hội Tây, xem rước Săng Ty xem tuồng Quảng Lạc. Nhưng nhớ hơn cả là nhớ lần đi chụp ảnh lắm cái rắc rối đó. Hôm lấy ảnh về, cả nhà xúm vào xem cùng trầm trồ khen là hệt. Ai cũng cười cái mặt ơ ơ của tôi. Riêng tôi, tôi nghĩ luẩn quẩn lấy làm lạ làm sao tôi lại đứng trong ấy, rõ ràng là hình tôi. Đầu tháng tư, Hồ và tôi, hai anh em cùng lên sởi. Tôi sốt trước, phải nghỉ học. Người tôi mẩn đỏ, lẩn mẩn, người như rôm. Được mấy hôm, sởi lặn. Mặt tôi khô se, róc từng đám gãi ra những vảy trắng lả tả. Giữa lúc ấy, bệnh sởi của Hồ bắt đầu. Tôi không nhớ rành rõ được những ngày đau yếu của Hồ thế nào. Cả nhà ai cũng yêu Hồ hơn yêu tôi. U tôi hay ẵm nó. Nó nói leo lẻo. Mà ông tôi thì mắng tôi chẳng hề bao giờ mắng nó. Tôi biết Hồ ốm nằm trong giường u tôi. Nó vẫn nằm ngủ giường u trong buồng. Nó lên sởi nhưng không ai dám nhắc đến hai chữ \"lên sởi\". Tôi cũng không biết nó lên sởi. Một buổi sáng, mặt trời đã lên ngọn dừa, tôi chạy gọi dì mặc áo cho tôi đi học. Bà tôi khẽ bảo - Hôm nay Cu nghỉ học. Có một cái gì khác lắm. Tôi đem sách ra ngoài đầu hè định đọc. Ông tôi chỉ tay, cấm. Mọi người chạy ra, chạy vào cửa buồng. Tôi cũng lén vào. Nhưng dì Niêm giữ tôi lại. Tuy vậy, tôi cũng ghé được mặt nhìn vào, thấy cái Hồ nằm trên giường. Mắt nó nhắm, như ngủ. Mặt nó trắng xanh xanh hơn ngày thường. U tôi ngồi cuối giường. 31/69 2/20/2021 Cỏ Dại Vào quãng mười giờ sáng, cả nhà tôi khóc ầm lên, xúm lại cửa buồng. Bà tôi mếu máo chạy xuống bếp, lại chạy lên. Ông tôi ẵm Hồ ra nhà ngoài. Ông tôi đặt Hồ xuống đất, ngay gian giữa. Mắt nó vẫn nhắm. Mặt nó xanh như ban nãy. Tôi không hiểu là nó đã chết. Ông tôi vuốt mắt nó, bảo - Hỏng rồi. Dì Bảy lật đật cõng tôi ra ngõ. Tôi cũng khóc. Dì Bảy cõng tôi vào trong xóm Trong, không cho tôi ở nhà, giữa lúc nhiều người trong xóm chạy đến. Đến trưa tôi được về. Đến bờ giếng thấy hai người khiêng cái săng gỗ trắng bệch tròng hai dẻ mảnh thừng ra đằng cổng đồng. Trên nắp áo quan, có bát cơm thắp hương. Dì tôi cõng tôi, cung cúc chạy. Vừa chạy, vừa khóc rưng rức. Tôi ngơ ngẩn sợ nép xuống lưng dì. Tôi cứ ngờ ngợ không bao giờ tin buổi sáng hôm ấy, cái Hồ chết. Chết là thế a? Tôi cứ tưởng hình như rồi một buổi chiều nào, Hồ lại lủi thủi trở về. Nó rón rén đi vào đầu ngõ cái mặt xanh xanh hời cúi, như mọi ngày. Nằm trong buồng, u tôi quay mặt vào tường, khóc buổi sáng và buổi tối. Được mươi ngày, ông tôi kê giường cho u tôi xuống nằm nhà dưới. Gian cũ ấy khiêng vào một cái án thư để làm bàn thờ. Buổi chiều nào cũng thắp hương. Dì Bảy sang bên vùng Bắc gọi hồn cái Hồ mấy lần. Thỉnh thoảng u tôi nói rằng \"Độ đầu năm, mở quẻ Kiều có hai câu Thiếp như hoa đã lìa cành, Chàng như con bướm liệng vành mà chơi. Nghiệm quá... ới con ơi a...\". Lại khóc. Ở trong Sài Gòn thày tôi gửi thư về, lá nào cũng hỏi con Hồ có ngoan không? Hồ đã biết \"xắm\" giấy đỡ u chưa? U tôi nhờ người viết cho thày tôi biết ở nhà trẻ con vẫn ăn chơi như thường. Mỗi lần gùi thư đi, u tôi lại khóc. Chương 7 Mấy năm sau, thầy tôi trở về. Tôi đã vọc vạch, đọc thông được quốc ngữ. Biết làm tính cộng, cũng thử được tính trừ, thày giáo Đức đi rồi, trường bỏ không. Tôi cất sách bút vào gậm giường thờ, ở nhà. Tôi làm giấy đỡ u. Chiều chiều, đem cái cút con đi mua rượu cho ông ngoại. Trong nhà quê, ông nội tôi cũng mất rồi. 32/69 2/20/2021 Cỏ Dại U tôi đem tôi về quê nội mấy hôm. Buổi trưa nghe ngoài cửa ngang vẳng tiếng chó sủa. Tôi trông ra ngõ, thấy đi vào một người mặc áo dài đen bóng nhoáng, xương xương, da ngăm đen, mắt đeo kính rợp, một tay cắp một gói lớn bọc giấy nhật trình. Đứng trong cửa buồng, bác cả Gái tôi reo to - Ơ, chú Hai? Trong nhà, bác Cả giai chạy ra - Kìa, chú. Chú về. Cháu kìa... Tôi đứng ngẩn. Bác Cả tôi vốn tính nói nhanh, hấp tấp tiếng nọ cưỡi lên tiếng kia. - Bố cháu đấy. Bố cháu ở trong Sà Goòng về đấy. Chú về bao giờ? Chú về thẳng nhà hay chú đã tạt lên Bưởi? À, thày tôi ở Sài Gòn về. Năm thày tôi đi, tôi mới lên sáu tôi không nhận lại được. Thày tôi nói với bác Cả - Con vện nhà ta khôn quá. Lâu ngày thế mà nó thấy tôi chỉ cắn một tiếng rồi ve vẩy đuôi, lảng vào gốc cam. Thày tôi đặt cái bọc nhật trình xuống ghế. Thày tôi hỏi bà tôi đâu? Rồi thày tôi bỏ mũ lên trước bàn thờ ông tôi, thì thụp lễ. Ở trong buồng bà tôi che vạt áo lên mặt, khóc lu loa... Hờ anh ơi, anh bỏ nhà cửa anh đi đằng nào, bây giờ con anh về đây cháu anh về đây, anh ở đâu anh không về... hờ ơ ơ... Nhưng chỉ khóc hai ba câu, rồi bà lập cập đi lần ra ngoài. Nước mắt tuôn ròng xuống mảnh yếm nâu. Bà nội tôi mắt kém. Về mùa rét, rận bò ra cả áo không biết. Trên khuôn mặt nhăn nheo xộc xệch, lèm nhèm hai con mắt lờ đờ cùi nhãn. Xung quanh vành mắt lầy nhầy, lông mi đã rụng hết. Lông mày thì bạc phơ. Chẳng mấy lúc nhà đã đầy người. U tôi ở dưới bếp lên. U tôi nhòm cửa bếp, biết thày tôi ở Sà goòng về nhưng nấn ná lên sau thím Ba. Chị Cóc con bác Cả chạy đi gọi chú Ba. Chú Ba ở ngoài đồng. Anh Đợt, cũng con bác Cả đằng sau vườn nhào vào. Bà Ba tôi, đến lúc chiều vàng vàng mặt trời, mới ở chợ về, quảy cả một gánh cau khô, thuốc lào lù lù vào sân. Bà về chợ, thấy người ta nói \"Bác Quỳ nhà ông phó Giáo trên xóm Đồng ở Sài Goòng về\". Bà tất tưởi chạy vào chưa kịp về nhà. Mọi người xôn xao mừng rỡ, tôi lủi ra đằng đầu nhà. Tôi cúi đầu, ngắt những cánh hoa cải vàng. Một ý gì buồn bã đến tôi. Tôi thường có 33/69 2/20/2021 Cỏ Dại những nỗi buồn vẩn vơ rất đột nhiên. Xỏ tay mặc một tấm áo mới hay một cái quần chúc bâu còn xột xạt hồ tôi cũng tần ngần buồn một lúc thật lâu mới quen. Thày tôi ở Sà Goòng về. Thày tôi đi lâu ngày như thế. Thày tôi đi từ khi còn cái Hồ mà u tôi thường nói rằng đêm hôm ấy thày tôi nhổ hai bãi nước bọt vào lòng bàn tay chúng tôi. - Mày ra đây làm gì? Tôi ngẩng mặt lên giữa những tiếng cười khúc khích của Đợt. Đợt đứng cạnh từ lúc nào. Bỗng Đợt kêu - Ơ, thằng này khóc. Thím Hai ơi, nó khóc... Tôi cũng không biết tôi đã khóc. Tôi đưa tay lên mắt. Nước mắt đã đọng sẵn, chảy tràn ngay xuống má. Tôi bỗng oà khóc. Tôi khóc thực to, thảm thiết như là bị ai đánh đòn. Tôi cứ úp mặt vào áo u, gào ngằn ngặt, lẫn trong tiếng cười nói um xùm của các bà con đến chơi. Bác Cả pha một câu \"Cháu khóc sẵn, kẻo sợ thày đánh đấy. Cháu ở nhà hư lắm, chú Hai ạ?\". Hôm ấy được một bữa khóc vui, u không mắng. Đến chiều, tôi đã quen với thày tôi. Tối hôm ấy, tôi nằm ngủ ở phản giữa. Tôi nằm bên, thoáng ngửi một mùi thơm lạ mà tôi biết là mùi xà phòng thơm. Ban chiều thày tôi mở gói giấy nhật trình. Gói đựng nhiều thứ. Một bọc kẹo to, chia đều cả nhà. Có một hộp sữa bò tròn, một cục súc-cù-là hăng hắc đen như bùn gói quanh miếng giấy trang kim bạc. Sữa và súc-cù-là ấy, phần quà cho tôi. Thày tôi bảo có hòm đồ đạc còn gửi ngoài phố. Thày tôi có trong bọc một bánh xà phòng màu vàng lợt. Xà phòng sát vào tay, hai bàn tay thơm lừng. Tôi lại rửa hai chân bằng nước xà phòng. Đêm đi ngủ hãy còn thơm chân. Mùi xà phòng, mùi băng phiến. Những mùi thơm mới mẻ, tôi nằm chập chờn tưởng đến cái phương xa mà thày tôi vừa ở đấy về. Trong những ngày ở quê, nhiều lần thày tôi kể những chuyện dọn đường cho tôi và Đợt nghe. Đợt là vai trên nhưng nó cũng bằng tuổi tôi. Ôi, kỳ lạ biết bao con đường vào phương nam. Sau này nhiều lần, tôi đã qua con đường vào miền Nam xưa thày tôi đã đi, nhưng tôi không thấy nó giống mảy may trong tưởng tượng có con đường dài hun hút, qua những núi rừng âm u nhiều ma gấp trăm đường Phan Rang, Phan Rí của ông ngoại tôi Có chỗ tầu hoả. Có chỗ xe ô tô chạy, lại cũng có chỗ phải ra bể đáp tàu thuỷ. Bể rộng liền với trời và không có đáy. Giữa bể có một cái rốn nước xoáy vào đấy. Thuyền nào vô phúc chèo đến 34/69 2/20/2021 Cỏ Dại gần rốn bể bị xoáy cuốn mất tích. Đến cái tàu thuỷ to bằng cả làng tôi, rốn bể cũng hút mất như thường. Ngoài bể có giống cá ông voi to bằng cái đình làng ta. Ném chùm dừa xuống nó nuốt chửng. Ném cái cối đá xuống nó cũng nuốt. Một lần kia, con cá ông voi nuốt cả một cái thuyền và một nhà thuyền chài. Anh chài ở trong bụng cá cứ lấy dao lóc thịt cá ông voi mà chén. Như vậy, sống được một tháng. Cứ đến bữa anh chài xẻo thịt, cá ông voi đau quá, chạy cuồng khắp bốn bể. Rồi kiệt sức, lên nằm chết trên bãi cát. Anh thuyền chài can đảm kia rạch bụng cá chui ra, lại còn kéo được cả thuyền của mình ra nữa. Hàng tháng vượt bấy nhiêu rừng và bể cá thì sang đến Sà Goòng. Ôi chao, Sà Goòng xa lạ biết bao. Mấy hôm sau, trở ra ngoài Nghĩa Đô, thày tôi đem tôi đi thăm mả cái Hồ. Mả nó ở trong đồng sau làng, trên một giải gò cỏ, gọi là gò Mũ Đồng Cân. Ông tôi đặt những mảnh sành hòn sỏi lẫn vào trong cỏ, mưa không làm trôi được đất xuống. Mỗi gói ông chặn một hòn gạch vồ xám để đánh dấu đầu mả. Trên chỏm mả ông tôi trồng mấy cụm cây ké. Hai bên rải rác mấy cái mả nữa, toàn mả trẻ con. Mả của Hồ to nhất. Hồ thiêng lắm. Đã mấy lần, nó hoá làm con đom đóm xanh lè to bằng cái vỏ trứng lơ lửng vào trong nhà, bay xuống đỉnh màn u tôi. U tôi khấn là u đã biết con hiện về chơi rồi. Bấy giờ nó mới bay ra Vừa khỏi luỹ tre cuối làng đã trông thấy mả em tôi. Nấm mả lù lù giữa gò cỏ nhấp nhô. Phơ phất mấy cây ké, nom như một cái chỏm đầu trẻ con có núm tóc hoa roi trái đào trên đỉnh. Qua một lớp ruộng cao khô nước, xơ xác mấy nhánh hoa cỏ may cuối mùa. Một cụm ké cằn cỗi, thấp sát mặt cỏ, nở những cánh hoa ké vàng Thày tôi đặt lên chốc mộ bốn tấm mía, một gói nắm bỏng trắng với mấy cái hoa hồng. Rồi thày tôi đánh diêm châm một nắm hương tăm cắm lên mộ, đằng phía có chôn hòn gạch xám. Hòn gạch chỉ đầu em tôi nằm quay về hướng ấy. Thày tôi ngồi thụp xuống lấy đất lèn chân hương, rì rầm khấn, rồi nói - Vào vái em đi. Tôi xoè hai bàn tay, mắt đăm đăm, vái bốn vái. Tôi nhớ hôm nào ghé khe cửa thấy Hồ nằm trong buồng, mặt xanh mét. Đã mấy năm qua rồi tôi như vẫn chờ nó về. Tôi ngoay đầu lại. Thày tôi quay lưng trông xuống đồng Cáo. Cái khăn mùi xoa đưa lên mặt. Dưới đìa sâu vắng man mác màu nước trắng không có bóng người. Cái buổi sáng đj thăm mả em tôi cũng cùng với tất cả những ngày ấy trong ký ức tôi hỗn độn như một giấc mơ chắp nối. Thày tôi đem ở 35/69 2/20/2021 Cỏ Dại Nam Kỳ về bao nhiêu truyện lạ, bao nhiêu thứ lạ. Thứ nhất, là cái kèn hát. Cái kèn mà lỵ hát được. Nó là cái hộp vuông bằng gỗ màu vàng, to như một chiếc mâm xếp. Một mặt gắn một cái cửa tròn, lổ chỗ lỗ nan mây. Một ống sắt sáng loáng to như cái cổ ngỗng mắc bên cạnh là cái cần kèn. Đuôi cần gắn một chiếc loa loe tròn, khía nhiều múi. Đầu cần có kim nhọn. Đuôi cần có loa to. Bên kia nắp, vẽ một con chó tây ngồi trước một cái kèn hát bé tí tẹo. Hai tai chó dỏng thẳng trước loa, ra ý đương nghe hát. Muốn cho kèn hát, thày tôi cắm một cái tay ngoẹo bằng sắt thò vào một lỗ bên thành hộp, quay một hồi. Trong hộp nổi lên mấy tiếng lục cục, u âm như tiếng cối xay. Thày tôi đặt một cái đĩa nhựa đen lên mặt kèn, thả chiếc cần nhọn xuống mép đĩa quay xè xè... xè xè... Văng vẳng tiếng chiêng, tiếng trống tiếng hát ở trong cái loa nói ra. Buổi chiều, tôi rửa chân sạch sẽ rồi lên nhà xem thày tôi vặn kèn nghe hát. Những buổi tối sáng trăng, đàn ông đàn bà trong xóm lũ lượt đến ngồi nghe đầy sân và ngoài đầu tường. Xung quanh tôi, không biết từ lúc nào, khắp mặt trẻ con các ngõ đã ngồi la liệt hóng mặt lên. Tôi mơ màng tưởng ra một người đàn bà mảnh khảnh mặt áo xanh đứng hát trước một dòng nước chảy. Đến những bài hát tuồng ồn ào thì tôi lại thấy ông tướng \"mặt như dồi phấn, môi tợ thoa son\" cầm kích vừa đánh phèng vừa đánh trống. Tưởng tượng của tôi hơn hớn như một nhánh mầm cây bóng nước. Trong cái rương của thày tôi lẫn lộn với quần áo còn một chồng sách. Những quyển sách khổ lớn bìa xanh bìa đỏ xếp lên nhau. Một bộ Chinh Tây, tôi còn nhớ Nguyễn Chánh Sắt dịch và một bộ Tam hạ Nam Đường. Hai bộ mấy chục cuốn. Trong một xó hè khuất, tôi giải một mảnh chiếu chặn một bó giấy mộc che phía ngoài. Phía trong liền giáp tường, thế là tôi nằm gọn lỏn vào giữa mà không ai tìm thấy tôi. Suốt ngày, tôi vùi đầu vào cái chỗ đọc sách đặc biệt ấy. Tôi dán mắt từ trang này qua trang khác. Những trang sách nhiều tiếng miền Nam. Tôi đọc, đoán lơ mơ và quen lần lần với những cái miếng chiên bài tòn ten, những cái lục lạc đồng cùng là những cánh rừng tòng bá xum xuê. Trong những trang sách những tiếng khó nghe đó diễn ra bao nhiêu truyện ly kỳ với những nhân vật rõ rệt đến nỗi tôi tưởng như tôi đi đường cũng có thể gặp họ hoặc tôi cũng là họ không biết chừng. Những cái tên đáng yêu, những cái tên đáng ghét lưởng vưởng trong đầu tôi. Tiết Nhơn Quý anh hùng. Chàng Tiết Đinh San hươi cây thiên phương hoạ kích. Nàng Phàn Lê Huê học trò của Lê San thánh mẫu. Lưu Kim Đính lia tới sợi khổn tiên thằng. Cao Quân Bửu là con Cao Hoài Đức. Rồi những Dương Phàm, Tiết Ứng Luông, những Triệu Khuông Dẫn, Võ Tam Tư, Trình Giảo Kim, tôi nhớ vanh vách, từng tên, từng mặt người. 36/69 2/20/2021 Cỏ Dại Buông cuốn sách xuống, mặt tôi đờ đẫn. Trong cái khe cửa đầu ngõ, tôi chứa đủ các thứ \"khí giái\". Cây hoạ kích, cái gậy dài nhọn đầu. Cặp \"song kím\", hai mảnh tre bạt bôi phẩm tím. Hai quả chuỳ, là hai quả bưởi có cắm chuôi. Và một đôi lang nha bổng Lang nha bổng là khí giái của Tần Hớn trong Chinh Tây, tôi đâu biết là cái gì? Tôi liền đẽo hai cái dũi tròn bằng tre. Nhiều khi thích chí tôi đem những thứ ấy ra bờ ao, đứng nói lảm nhảm và múa may một mình. Tôi tập đánh nhau. Tôi tập hoá phép. Có lúc lẩn thẩn, tôi nhắm mắt, đập đầu vào tường côm cốp. Cái đầu tôi hình như rắn hơn trước. Với bộ Chinh Tây và bộ Tam Hạ Nam Đường, thày tôi còn mang về hai quyển sách nhỏ truyện Bà chúa Ba và truyện Lục Vân Tiên. Cái Lục Vân Tiên thế nào nhỉ? Ờ những buổi trưa hè nắng chang chang võng đưa kĩu kịt, thày tôi nằm đọc.. Ờ Kim Liêng ơi hỡi Kim Liêng. Đẩy xe ngờ ơ cho chỉ qua miềng ừ ừ Hà... ờ ờ Khê... Anh Vương Tử Trực với anh Hớn Miêng còn yêu được chớ cái thằng Trịnh Hâm tôi ghét lắm lúc muốn đánh cho một thương bể đầu. Tôi không thích đọc sách truyện Bà chúa Ba mà vẫn phải đọc. Thày tôi bảo đấy là sách nhà phật. Thày tôi không ăn thịt chó. Thỉnh thoảng, tôi đọc Bà chúa Ba cho cả nhà nghe. Đằng cuối cuốn truyện Bà chúa Ba có phụ thêm nhiều bài kinh tụng phật. Thày tôi thường bảo - Ba tháng hè, hễ tối nào ai cũng đọc được đủ ba mươi lần những bản kinh kia thì nhà được phúc. Tối tối, bà ngoại tôi kê một cái chõng ra bờ hè. Bên cạnh ngọn đèn hoa kỳ và cuốn truyện Bà chúa Ba, tôi nằm phục vị chổng mông lên đọc kinh. Bà tôi ngồi quạt cho tôi. Những buổi tối mùa hè rực rỡ. Vòm không bát ngát đen thẫm lổ đổ cơ man nào đốm lửa sao. Trên trời lung linh sáng rợn, tôi mê mải thành kính đọc kinh, lượt lượt nối nhau. Song chỉ được mươi hôm, rồi chối dần dần. Bởi cứ phải đọc đi đọc lại mấy bài. Tôi giao hẹn với bà tôi từng lượt. Nam vô Quan thâm bồ tát ma ha tát... Nam vô Di lạc bồ tát ma ha tát... Ma ha... tát... tát. Chốc chốc lại trở lại, nhai chữ sái quai hàm. Rồi, cái việc đọc kinh trở nên mệt quá. Một tối, tôi không lấy truyện Bà chúa Ba ra nữa. Thấy vậy, bà tôi cũng bảo \"Đọc bính nhiêu tối được rồi\". Thày tôi không nói gì. Dáng hẳn mọi người cũng chán. Cái mùa hè đến lắm chuyện lạ. Một hôm, không biết ở đâu bà tôi đem về một tờ giấy chữ mực tím lèm nhèm. Trong giấy chép rằng Năm nay độc giời, tháng tư tháng sáu thì thiên hạ chết như rạ. Đến gà cũng toi, chết mất gà gáy. Đức thánh truyền bảo cho nhân gian biết trước như vậy. Ai mà chép được năm tờ thì thoát nạn, ai mà chép được hai mươi tờ thì cả nhà thoát nạn. Đứa nào mà huỷ tờ kinh này thì chết tươi ngay. 37/69 2/20/2021 Cỏ Dại Tôi hí húi ngồi chép năm tờ, mất mấy ngày, rã rời năm ngón tay, toan thôi. Nhưng bà tôi sợ cả nhà chết hết, chết cả mấy con gà ngoài chuồng, tôi lại phải cặm cụi mệt mỏi ngắc ngư bò từng dòng như vượt thôi đường nắng. Xong mỗi tờ, bà tôi đem đặt lên trên bàn thờ, bên cạnh tán cây nến. Thày tôi đem tôi về quê nội luôn. Những năm thày tôi vắng nhà, ít khi tôi nhớ còn một cái làng nội của tôi ở trong Thanh Oai. Tôi không nghĩ được ở quê nội lại có những ngày thảnh thơi như trong mùa hè đó. Buổi tối, cơm nước xong. Chúng tôi ngồi giữa sân ngắm sao và chơi đếm sao một hơi. Một sao, hai sao, ba sao... một vì sao đổi ngôi vút dài một giọt sáng. Chị Cóc bảo thế là dưới trần gian có một người chết. Chị Cóc lại chỉ cho tôi biết đâu là sông Ngân Hà, là cái mũ ông vua Thần Nông. Con vịt và cái gầu tát nước thì ở chỗ nào. Một buổi sớm giêng hai, tôi được đi chùa Hương với thày tôi và các chị Cóc, anh Đợt. Cả chú Ba nữa. Chúng tôi trảy bộ vào Vân Đình, ngủ đỗ hàng cơm ở đấy một đêm. Sáng hôm sau, mướn một chiếc đò. Nước sông cạn, có chỗ bác lái phải thả thừng lên bờ, kéo đò đi. Nằm đò nửa ngày thì vào đến bến đò Suối Lại sang đò Suối vào chùa Ngoài, từ đò Suối mà đi núi cao chập chùng, nước trong leo lẻo. Lá vàng rơi thoáng mặt nước. Cỏ mọc nhô từ dưới lòng suối lên. Đò trôi giữa những quả núi đá lừng lững. Này núi Mâm Xôi, này núi Con Gà. Có núi cây xanh rờn, đàn khỉ leo lên leo xuống. Tôi đến chùa Trong vào buổi tối mịt mù khói hương xôn xao. Sớm mai, trời chưa rạng sáng, cả nhà đã lóp ngóp leo núi ra. Bởi chú Ba tôi bỗng đau mắt, tấy sưng húp. Chị Cóc bị mất cái áo bông ở nhà trọ. Từ ngày ấy, tôi không trở lại chùa Trong lần nào nữa. Trên con đường trước mặt thì thấy núi chùa Hương lô xô in hình xanh nhờ. Một lần ở quê ra, thày tôi mua được một con chim vàng anh non của trẻ chăn trâu ngoài đồng, và một chú chó con. Hai con vật mà tôi được nuôi, làm thân và nhớ mãi. Thày tôi đặt tên chó là con Bô Tô. Bô Tô có bộ lông trắng vá vàng chóng lớn như thổi. Thấm thoắt ngót một năm đã trở nên một con chó thiến đứng đắn, biết sủa coi nhà đêm hôm. Một hôm Bô Tô đi đâu mất rồi bà tôi tìm thấy Bô Tô nằm trên gò cỏ ngoài đồng. Gọi Bô Tô không đứng dậy được. Bà tôi phải về nhà lấy thúng, bỏ Bô Tô vào thúng rồi đội về. Bô Tô ốm ngắc ngoải mấy ngày. Tôi định nếu Bô Tô mà chết, tôi sẽ đem chôn Bô Tô tử tế, đắp cho Bô Tô một nấm mồ. Chiều đó, tôi không thấy Bô Tô nằm thở khò khè trong xó nhà. U tôi bảo Bô Tô chết buổi trưa. Tôi không nói gì. Tôi biết Bô Tô chết thế nào rồi. Mấy hôm sau thì tôi rõ sự thực. Bô Tô sắp chết thì bà tôi bán Bô Tô cho người ta đánh đụng. Bô Tô cũng được hai đồng bạc thịt. 38/69 2/20/2021 Cỏ Dại Còn vàng anh thì sao? Ông tôi vót một cái lồng tre để vàng anh ở. Tôi cho vàng anh ăn chuối và đậu phụ. Cho thứ gì vàng anh cũng há mỏ. Tôi lại cho vàng anh ăn cơm trộn muối vừng. Người ta bảo cho chim ăn mặn thì dù thả chim ra chim nhớ mồi không bỏ đi được. Hết mùa hè, bộ mã vàng anh óng ả. Buổi sáng, vàng anh líu ríu trong mỏ. A, vàng anh học hót. Vàng anh học hót, vàng anh tập nói như người. Nhưng đến mùa đông, vàng anh chết. Tôi không được biết vì dạo ấy tôi đã xa nhà. Tôi ra ở nhà chú Tưởng ngoài Kẻ Chợ để đợi đi học. Hôm tôi về, vàng anh đã chết rồi. Tôi ra sau nhà, tìm xác nó. Trong cây ngái, chỉ còn mấy cái lông vàng rã rượi và một mảng xương khô. Tôi đào huyệt chôn cái xương vàng anh bên bờ ao, cạnh gốc cây khế. Cũng đắp nấm và để hòn gạch lên mỏm đầu mả. Bắt chước như mả em Hồ tôi. Rồi thày tôi lại đi Sà Goòng. Thực tôi không rõ thày tôi đi hôm nào. Một buổi sáng, tôi chợt thấy như mấy hôm rày vắng thày tôi. Tôi hỏi u, u tôi bảo - Bố mày đi rồi! Tôi bỗng khóc oà. Tôi khóc thương nhớ, chứ tôi không biết thày tôi đã đi tìm việc nhiều nơi ngoài Kẻ Chợ nhưng không đâu có việc. Lại phải đi. Tháng tám thày tôi có thư về bảo u tôi đem tôi gửi chú Tưởng ngoài phố. Chú Tưởng kèm tôi học, để rồi chú Tưởng xin cho tôi vào trường nhà nước. Tôi đã bỏ học từ hồi thày giáo Đức đi đâu mất. Bây giờ lại phải đi học, Tết rằm tháng tám xong, u tôi đem tôi ra Kẻ Chợ. Chương 8 Chú Tưởng là bạn đi làm với thày tôi ở sở bán bánh tây ngày trước. Chú khoảng ba mươi tuổi, người gầy, lom đom như lúc nào cũng đeo bệnh đau bụng sốt rét trong mình. Ngày thày tôi ở nhà, tôi có xuống chú Tưởng vài lần. Nhà chú ở giữa phố Hàng Mã. Một gian bán các thứ linh tinh, mà tôi không thể gọi đúng tên hiệu. Những cái lọ bé như lọ dầu bạc hà. Những cái chai thuỷ tinh xanh to như cái vò. Lại những cái chuông xe đạp, những hòn bi sắt những mảnh thiếc vụn. Trên tường, treo các đôi giầy tây cũ. Lại mấy chiếc lốp ô tô đã mòn. Các thứ ấy đều để bán cả. Những cái vứt đi, nhưng người mua cần thì lại bán được tiền. Mỗi lần xuống chơi, thày tôi lại cười nói với chú Tưởng 39/69 2/20/2021 Cỏ Dại - Tôi cho cháu làm con nuôi chú. Sau này nhờ giời, cháu có được nên người, trăm sự nhờ chú cả. Bây giờ tôi phải xuống ở nhà chú Tưởng. Nói sao hết được nhớ thương buổi ra đi. Đứng trong sân thì Kẻ Chợ ở phía gốc cây dừa. Những đêm tối trời, tôi trông thấy ánh sáng thành phố đỏ sạm đằng góc trời đó. Nào có đâu xa, mà bước chân ra khỏi ngõ, nước mắt đổ hai hàng. Tôi gắng lắm mới khỏi khóc to. Bởi còn níu được chút hi vọng, những phiên u tôi đi chợ thể nào cũng ghé vào và thế nào cũng có quà. Ra khỏi đầu tường, bà tôi dặn u tôi - Nhớ vào, nhả? Tưởng vào đâu, hoá bà tôi dặn vào rừng Ông Cụ. Đầu làng tôi có một cái miếu trong đám cây ruối bùm tum. Miếu thờ một con hổ bằng đá. Gọi là rừng Ông Cụ. \"Ông Cụ\" ngồi rụm hai chân sau, nhìn ra, trong cái hang gạch. U tôi cầm cái dùi, thỉnh mấy tiếng côông côông vào cái chuông bé như chiếc bát úp treo lủng lẳng trên cái rễ si ngoằn ngoèo thò xuống. U tôi xuýt xoa lễ. Tôi ngả mũ, cũng chắp tay lễ. Tôi nhìn ông Cụ Mắt ông Cụ bằng đá, cũng trắng xanh nhệch nhạc. Ông hổ mà trông xoàng như con mèo. Thế là tôi ra Hàng Mã. Lúc u tôi ra khỏi cửa nhà chú Tưởng, tôi dân dấn nước mắt. Chú Tưởng bảo - Cháu cất mũ vào trong nhà mà ngồi chơi. Tôi ngoan ngoãn đem mũ và bọc quần áo vào để bên khe tủ chè. Cái Hiến đứng cạnh đấy, nói trống không - Cất ở trong nhà cơ? Chú Tưởng bảo cái Hiến - Hiến dẫn anh vào. Cái Hiến thấp hơn tôi, kém tôi một tuổi. Người nó quắt queo, chân tay khô khẳng như cây hóp. Mặt nó xám, môi cong tớn. Hai con mắt trắng nhả, chô chố. Đầu mới có ba cái tóc ranh mà hay chít khăn vắt vẻo. Nó lại mặc áo dài nâu, hai vạt trước thắt quả găng. Nó đi lấy dáng. Cái tay ve vẩy. Nó là con chú Phúc. Bà cụ sinh ra chú Tưởng được ba người con trai. Anh cả là chú Phúc. Thỉnh thoảng, chú bận áo the dài, lê giầy lẹp xẹp xách cái khăn gói vải đỏ về quê. Tôi không thấy vợ chú ra đây bao giờ. Chú mới được có một mình cái Hiến. Người thứ hai là chú Tưởng. Chú Luyến bé rốt. Chú Luyến còn đi học. 40/69 2/20/2021 Cỏ Dại Cái Hiến đưa tôi đến một căn buồng dài bầy biện đồ thờ đỉnh nến sang trọng. Nhưng chúng tôi chỉ đi qua - đấy là nhà khác, rồi lại vào một mảnh sân nhỏ, hôi, ướt láp nháp. Nó đẩy cánh cửa cuối sân, trong buồng kê hai cái phản và một cái bàn bằng thùng gỗ vừa khít. La liệt sách vở quyển to quyển nhỏ chồng đống. Trước bàn, chú Luyến cởi trần, đương đọc sách. Nghe tiếng kẹt cửa, chú Luyến ngửng đầu lên. Ngực chú gày tóp, hằn từng đốt xương sườn. Thoạt thấy chú, tôi có cảm tình ngay. Tướng gầy thế này mới ra tướng học trò. Chú Luyến hỏi cái Hiến - Đứa nào thế? Hiến đáp \"Thằng cu Bưởi\". - À! Rồi chú lại cúi xuống quyển sách. Tự dưng tôi có tên là thằng cu Bưởi. Tôi nhìn Hiến. Nó không biết nỗi ngạc nhiên của tôi. Nó cầm cái mũ và bọc quần áo của tôi nhét xuống gậm bàn. Nó lại bảo tôi ra cửa hàng. Tôi lùi lũi ra. Cái nhà của chú Tưởng chia làm ba chủ ở. Giữa hai mặt phố có một gác nhỏ. Ông phán chủ nhà ở cái góc nhỏ ấy với một phòng giữa tôi vừa đi qua vào nhà trong. Thấy đồ đạc lỏng chổng với một gian chéo thót ba góc, đó là cửa hàng chú Tưởng và cái nhà xép này. Cạnh gian đó, hàng nhà bà Thấp. Thành thử, về gian trong nhà chú Tưởng có hai lối, qua nhà giữa, hoặc vòng hè phố, nhờ cửa hàng bà Thấp. Bà Thấp, người đúng như tên, thấp bè bè. Mặt bà múp míp như chiếc âu đồng đỏ. Mắt bà tròn, mũi cũng tròn như cục thịt, đến cái miệng lại tròn nốt, gần hệt một đồng xu. Tất cả người bà phình phình tựa một cái thúng to. Bà bước vòng kiềng và đưa từng bên người đi một, lặc lè như vịt bầu. Lúc bà nói, mặt bự lắc lư sang hai bên, đều đặn như mặt quân đèn cù máy tóc. Cửa hàng bà bán đồ sắt vụn, sắt gẫy chồng chất đầy đống lên đến trần nhà, chỉ chừa một lối đi vào. Bà Thấp ngồi trên cái giường trong cùng, bên cạnh cơi trầu, đen sẫm, lẫn với màu sắt rỉ. Suốt ngày, bà nhai trầu tóp tép. Ngồi bên này, thỉnh thoảng mới nghe tiếng bà nói với khách mua, có khi bà mắng cậu Tịnh. Bà mắng yêu, bao giờ cũng một câu - Này tôi bảo cậu, me nuôi cậu nhớn bằng ngần ấy rồi cậu đã làm được cái tình chung gì cho me nhờ chưa? Ừ, cậu đã làm nổi cái tình chung gì chưa? Hay là ngày hai bữa rồi xe đạp với đánh đàn tầu? Mẹ mắng, cậu Tịnh chỉ cười rinh rích. Cậu cười, chìa ra cả một hàm răng mái hiên. Mặt cậu đen bóng như bôi dầu. Tóc thì trơn mượt, 41/69 2/20/2021 Cỏ Dại lật úp ra đằng sau. Đôi khi không chải cánh gà, tóc xoà vòng xuống hai bên mang tai. Bà Thấp được có một mình cậu Tịnh. Cậu Tịnh cũng bằng trạc tuổi chú Luyến. Nhưng cậu không đi học. Sáng ra, vừa bảnh mắt, cậu đã đánh đàn. Nhưng cậu có cái đàn tầu tròn xoe treo trên tường. Cứ đàn cả ngày. Cậu ôm đàn, nghẹo cổ, tay gẩy liên liến, tay nhấn dây rối rít. Tiếng đàn cũng nhảy nhót tính tính rối rít. Có khi cậu rủ một lũ bạn đến. Mỗi cậu một cái đàn tầu cầm tay. Những người đi đường đứng lại, ngó vào xem. Bà Thấp chỉ cười khì. Nhiều lúc cậu Tịnh tay đàn, miệng hát đưa theo tính tình tình tình tình tinh... Tôi nhớ nhất và cũng thích nhất cái bài điệu ma đờ lông hay bình bán gì đó có hai câu Bưởi, hồng, cam, quít, dứa, na... Táo, dứa, mận, dâu gia hồng bì... Lúc nào không nghe tiếng đàn cậu Tịnh, thì tôi đoán chắc cậu ra ngắm xe đạp. Tôi hé cánh cửa, nhòm xuống sân bếp. Y như rằng cậu Tịnh đang hí húi với cái xe đạp. Cậu lau. Cậu cho dầu. Cậu tháo vành bánh xe treo lên. Cậu lắp lại xích. Xe cậu là xe cuốc, một tay nhấc lên được. Tối tối, ăn cơm xong, đánh đàn tầu một lúc, cậu vác xe đạp đi tập. Sáng hôm sau, cậu sang nói với chú Luyến những chuyện tối qua trên Bờ Sông cậu chạy đội xếp bắt đèn. Cậu nói cậu đạp rất hay kỳ thi này cậu sung sức ngang cua rơ Bổng. Hồi đó, cua rơ Bổng ở Hàng Đậu đương nổi tiếng nhất Bắc Kỳ. Có cuộc thi xe đạp vòng quanh Hồ Tây. Cậu Tịnh tập riết, đêm khuya lắm mới gọi cửa. Sắp đến ngày thi, cứ ăn xong cậu lại đi nằm dưỡng sức. Không ai nghe tiếng đàn tầu. Hôm thi, cậu mặc áo đỏ, quần đùi đen thêm một ông sao trắng và đội mũ nồi trắng có quai buộc xuống cằm. Trước ngực đeo hai bầu nước mang ống cao su bắt lên miệng. Vai quàng vắt đôi săm mới. Khắp người cậu bôi dầu nhờn, bóng nhẫy như pho tượng đồng đen. Cậu dắt xe đi. Chú Luyến cũng đi theo để đẩy xe cho cậu Tịnh lúc các cua rơ sắp hàng bắt đầu chạy. Độ giữa trưa đã thấy cậu Tịnh tò tò về. Cả xe đạp nằm trên cái xe cao su người kéo. Cậu ngồi trong xe mặt tái mét. Lúc xe đỗ, anh cu-li phải khiêng hộ cậu cái xe cuốc đem dựng vào trong cửa. Cậu lò rò vào giường, nằm thẳng cẳng, mắt cứ trừng trừng lên trần nhà. Đâu cậu đạp được có hơn một vòng hồ đã chối tê hai đầu gối. Cậu đuổi, đuổi, đuổi mãi. Cậu cố, cố. Sau lử dần và càng bét hơn, đành phải bỏ cuộc. Luôn một độ cậu Tịnh không mó đến xe đạp và nhắc tới chuyện xe đạp. Lại chỉ đánh đàn tầu. Dần dà, cậu lại vác xe đi tập đêm và đe với 42/69 2/20/2021 Cỏ Dại chú Luyến rằng chuyến này cậu chạy hay tuyệt, so với phượng hoàng Lê Thành Các được. Sang năm sau, lại có đua xe đạp vòng Hồ Tây. Cậu Tịnh đóng đủ lệ bộ và lại bôi dầu nhờn khắp người. Chú Luyến tôi vẫn theo đi để đẩy xe đạp cho cậu. Lần này, mãi đến tận chiều, cậu Tịnh mới về nhà. Cậu cũng ngồi xe cao su như năm ngoái. Nhưng anh cu-li phải cõng cậu từ ngoài hè vào trong cửa. Hai đầu gối cậu choẹt ra, bê bết máu. Bà Thấp hoảng hốt khóc lu loa. Cậu đạp được hai vòng hồ thì bị người ta chèn cậu ngã. Cậu không kịp rút chân khỏi cái mõm bê-đan. Cậu ngã giáng hai đầu gối xuống mặt đường đá. Tưởng gãy xương? May, chỉ toét máu. Lâu lắm không thấy cậu bàn chuyện chơi xe đạp. Cậu lại chỉ đánh đàn tầu. Cái ghi đông cuốc cậu đem mắc cong ngược lên như hai cái sừng trâu. Chiều chiều đạp quanh mấy vòng hồ Hoàn Kiếm, cậu đi hóng mát... Ông Phán chủ nhà có ba người con, cậu Tuyên và cô Chi. Còn người lớn nhất đã lấy chồng. Không ai gặp ông Phán mấy khi. Bởi ông ở trên gác cả ngày. Gác có cái cửa sổ ngó ra sân bếp. Tôi ngồi rửa bát dưới sân, nghểnh lên nhìn cửa sổ thấy thấp thoáng một người đàn bà. Người đàn bà, tóc xoã đằng sau, mặt lúc nào cũng có vẻ buồn. Người đàn bà thường nhìn lơ đãng sang góc sân bên kia. Nhiều bận cô mang cả gương lược ra đứng cửa sổ chải đầu. Có những buổi tối tôi xuống đứng dưới sân bếp, nghe văng vẳng tiếng hát trong cửa sổ. Tiếng thanh mà trầm trầm, nhẹ thoáng. Một giọng kể chuyện não nùng thấm thía đến ruột gan. Bao giờ cũng vậy, nghe tiếng hát của người đàn bà tôi cũng chạnh nhớ đến cũng giờ giấc hoàng hôn này bác hàng phở quen, bác Nghĩa đã quẩy gánh vào dỗ trước cửa ngõ nhà tôi. Ánh củi lập lờ Phơ... ơ ơ... Tiếng bác rao, vang vào hai bên tường, cả phố đều nghe thấy. Cái tiếng ơ cứ kéo dài như tiếng còi. Đây thì những tiếng ngân ngư chìm lặng của giọng hát nhỏ lìm lịm trong cửa sổ. Tự dưng tôi thương cái bóng người đàn bà. Cậu Tịnh nghé nghiêng nhìn lên cửa sổ cười hểnh hàm răng bàn cuốc, bảo khẽ tôi - À, chú bé này hóm nhỉ? Biết ra đằng sau nhà nghe hát \"ga tuýt\". Cậu Tịnh cười rúc rích. Rồi tôi biết người đàn bà kia là vợ lẽ ông Phán, một cô nhà trò. Chưa bao giờ tôi trông thấy cô xuống nhà dưới. Thỉnh thoảng cô ra sân gác, gọi hàng phở gánh dưới phố rồi dòng một cái quang con đựng bát xuống. Hàng phở đặt bát phở vào quang. Cô kéo lên, như ở nhà quê người ta kéo nước giếng. 43/69 2/20/2021 Cỏ Dại Cô Chi và cậu Tuyên thì ở dưới nhà. Trông hai người này tôi vừa sợ vừa ghét. Hễ ông Phán đi khỏi nhà, cô Chi và cậu Tuyên lại chạy lên gác cãi nhau với dì ghẻ. Bà Thấp, cụ hàng Mã, cái Hiến, giả lảng vảng xuống bếp, để đứng nghe. Tiếng cậu Tuyên hét toang toang. Cái gì xô xát, rơi lốp bốp. Cô Chi léo nhéo chửi con đĩ lẫn tiếng gào khóc của ngườí dì ghẻ. Tấn bi kịch bao giờ cũng đến đoạn người nhà trò kêu hàng phố thì buông phông. Cô Chi, cậu Tuyên lại huỳnh huỵch xuống gác. Trong cửa sổ chỉ còn đưa ra tiếng khóc ti tỉ. Bà Thấp lạch đạch, đủng đỉnh vào, tay vuốt quết trầu mép, nói một mình \"Cha kiếp? Đáng đời con đĩ. Còn là lụn bại về cái giống nhà trò!\" Tôi tưởng đến lúc ông Phán về tôi sẽ được hả. Chẳng hạn ông Phán sẽ đánh tung hai đứa con lên. Nhưng không, khi ông Phán về, cô Chi vẫn ngồi đan, cậu Tuyên hí húi đánh giầy. Cảnh nhà vẫn im lặng, cho đến hôm nào ông lại đi ra phố. Màn kịch bao giờ cũng chỉ diễn thiếu vai ông. Chắc là ông cũng biết thế. Nhưng tôi chẳng nghe tiếng ông nói bao giờ Lần nào ông Phán vắng nhà, hai chị em đã chán hành hạ dì ghẻ, cậu Tuyên chạy đi gọi chị, bà ký Cả. Bà ký Cả ngồi xe nhà đến. Mặt bà hầm hầm quát từ ngoài cửa \"Đứa nào bắt nạt em bà, đứa nào dám trêu tay bà nào!\". Bà trèo thẳng lên gác, hai em đi theo. Thế là cái gác tối lại lầm ấm lên. Bà ký Cả vừa nói, vừa nhảy cờn cỡn hai chân. Tóc bà tụt xoã xuống. Tay bà khum cong, mổ mổ ra đằng trước. Bà đứng sát bên cửa sổ, miệng sỉ vả, mắt đá đưa nhìn xuống sân. Như ý khoe tài đanh đá với bà Thấp và mọi người đứng tụ dưới sân bếp. Bà mắng sa sả, bà kể lể ngành ngọn đủ điều. Trước còn nghe người dì ghẻ nói đối lại, sau chỉ có tiếng khóc ti tỉ. Rồi im. Bà ký Cả nói chán, bà ký Cả về. Cảnh nhà ông Phán chìm đắm trong cảnh rưng rỗi lục đục. Được ít lâu, người nhà trò lấy trộm quần áo, trốn đi. Bấy giờ ông Phán đã khổ hơn. Ông bán nếp nhà đó, rồi ông thuê lại căn gác để ở. Cô Chi lấy chồng. Cậu Tuyên phiêu bạt lang thang đâu, không biết. Khoảng mươi năm sau, tôi gặp lại ông Phán trên một chuyến tàu điện. Mặt ông xị, bủng dứ. Đôi mắt lờ đờ nhìn đâu chẳng buồn dịch sang chỗ khác. Ông vẫn mặc tấm áo đoạn ngày trước. Chỉ khác, tấm áo đã phơi ra lần lót nhiễu xanh nhớt. Tay ông vẫn cầm cái ô trắng, vải ô đã cóc đen. Nom ông cũ, mốc, ốm chỉ còn phảng phất lốt xưa mà mỏi mệt hơn thôi. Được ít ngày, một hôm chú Tưởng bảo tôi - Phải đợi hết hè mới xin vào trường Cửa Đông được. Bây giờ cháu ở nhà học chú Luyến và làm đỡ chú. Tôi chẳng thấy chú Luyến cho học gì. Ban ngày chú đi học, tối, cơm xong chú lại cắp sách đi học nữa. Tôi không thể ngồi chơi trong 44/69 2/20/2021 Cỏ Dại nhà, từ cái Hiến đến bà cụ ai cũng làm quần quật Tôi bắt đầu những ngày mới lạ ở thành phố. Buổi sáng, chú Tưởng ra mở cửa hàng. Chú dỡ những tấm cánh cửa xuống. Tôi bê từng tấm, xếp thành một chồng cao. Ở trong nhà, cái Hiến bưng ra hai cái ô gỗ đựng chai lọ đặt lên chồng cánh cửa. Tôi chui vào gầm phản kéo ra mấy bộ khung xe trẻ con bốn bánh đã rỉ hoen. Có khi tôi khiêng một thùng tôn, xách mấy thanh sắt đem đặt trước hai vành ô gỗ. Những thứ kềnh càng thì bầy ngoài cùng, kẻ cắp không dễ thó được. Và chúng thay chỗ lần lần mỗi khi có người mua đi. Chỉ có chiếc lốp ô tô hàng là lâu người mua nhất. Nó cao đúng đến ngực tôi, mà nặng, sức tôi không thể nhấc nghiêng nổi một phía. Ròng rã cả năm, sáng nào tôi cũng huỳnh huỵch vần cái lốp ô tô ra dựng ngoài mặt tường trước cửa hàng. Tối đến, tôi kề theo mé tường, vần vào trong nhà, dựng một xó. Sáng mai lại loay hoay lăn nó ra. Dọn hàng ra xong, chú Tưởng cho tôi một củ khoai lang luộc tím mẫm, ướt nhựa. Bà cụ mua khoai ấy ở ngoài đầu phố. Chén hết củ khoai không bóc vỏ, tôi lại vào ngồi trong góc nhà, cạnh gầm phản. Chú Tưởng lấy trên tường xuống mấy đôi giầy tây. Chú đưa tôi một mảnh dạ xám bóng nhẫy vết sì đạt. Tôi kẹp chiếc giầy vào giữa hai bàn chân. Tôi ngoẹo đầu, tay căng mảnh dạ, miết liên liến trên mặt da giầy. Tôi đánh qua khắp các mặt giầy treo trên tường. Đôi to. Đôi nhỏ. Đôi cụt cổ. Đánh xong mỗi chiếc, tôi lại đặt lên phản. Chú Tưởng đứng móc từng chiếc vào những lỗ đinh trên tường. Tôi lại đánh cả những chiếc ghệt da dầy cộp tới lưng bẹn. Đánh hết một loạt giầy, và những đôi ghệt, đã gần trưa. Bà cụ đã đi chợ về. Tôi vào bếp nhặt rau muống với cái Hiến. Chú Phúc thì chuyên thổi cơm. Chú thường khoe chú thổi cơm nhanh và ngon nhất nhà. Tôi và Hiến dọn mâm. Cơm chín thì chú Luyến vừa hay đi học về. Cả nhà ăn cơm ngay ngoài cửa hàng. Bát đĩa rếch bỏ chậu. Đoạn bữa, tôi vào sân bếp rửa bát. Xong việc bát, tiếp đến cọ chai. Một chậu nước mấy mảnh giẻ và một cái thuốn dây thép, cái Hiến và tôi cọ các thứ chai lọ trên đời - những cái chai của người \"chai, bao chè, lông vịt, đồng nát\". Chúng tôi cọ, lau rồi đem bầy ra những ô gỗ, lại bán. Cọ được vài chục chai, đã đến buổi học trò về. Tôi sửa soạn đi phụ thổi cơm. Nếu không, tôi đem mảnh giẻ khô ra lau xe đạp cho chú Luyến. Đèn điện ngoài đường phố bật sáng thì trong nhà ăn bữa tối. Rửa bát buổi tối, phần việc của Hiến, chén xong, chú Tưởng và tôi thong thả dọn hàng. Tôi lại vần cái lốp ô tô khổng lồ vào trong xó tường. Chú Tưởng lên cửa. Chú Tưởng và tôi ngủ ngay ở ngoài cửa hàng. 45/69 2/20/2021 Cỏ Dại Gian nhà ngổn ngang cồng kềnh đủ thứ. Một góc, sắt vụn chồng lên nhau cao ngút đầu. Có hai mảng tường. Một mảng mắc toàn giày tây cũ. Một tường đóng khung xích đông đặt xếp hàng một dãy chai thuỷ tinh xanh béo lùn. Chỗ này nằm một đống chai lọ. Chỗ kia nhấp nhô một đám những xoong chảo cũ. Không hở nổi một hòn gạch vuông trong nhà. Một lối đi nhỏ - ai bước không khéo, có thể bị móc rách vạt áo bởi những tay sắt cong queo nhô lên và len vào bên cạnh một tấm phản. Trên phản, chú Tưởng và tôi nằm ngủ, không màn. Dưới gầm, đầy chai, nút và bao chè bẹp. Tối nào tôi cũng phải cất mấy ô chai, lọ ra nơi khác mới đủ chỗ cho chú Tưởng duỗi thẳng chân. Ở nhà chú Tưởng, tôi được đọc một quyển truyện hay lắm. Quyển truyện ấy, tôi nhặt được ở gầm bàn học chú Luyến. Quyển sách đã nát và bợt mủn mấy tờ lót cuối cùng. Cuốn Vô gia đình của Nguyễn Đỗ Mục dịch. Tôi đặt quyển truyện vào trong khe phản, chỗ tôi ngồi đánh giầy. Buổi trưa cơm xong, tôi ngồi đọc lén mấy trang truyện. Cuộc đời lưu lạc của thằng bé trong truyện cứ như trông thấy ở mỗi dòng chữ. Tôi mê man theo thằng bé từ lúc nó bỏ nhà đi theo ông già làm xiếc. Cái lúc thằng bé đứng trên ngọn đồi nhìn lại túp lều nhà mình trước còn rõ, sau mờ. Mắt tôi cũng mờ. Rồi nó quay mặt, quả quyết bước theo ông già. Tôi cũng theo nó. Cũng buồn, cũng giận, cũng tủi cùng chung nỗi cảm thương với người bạn xa xôi mà gần gũi đó. Tôi giấu quyển truyện trong gầm giường, chỉ lo ai lấy trộm mất. Tôi tưởng rồi suốt đời tôi không thể xa được anh bé trong truyện nữa. Những đêm nằm cạnh chú Tưởng, tôi mơ mộng nằm bên anh bạn trong truyện. Ô, quái sao, chỗ tôi ngủ đây đúng chỗ anh ta ở một cửa hàng bán đồ cũ. Trên đầu anh, người ta treo con thiềm thừ to. Gió đập lắc cắc, con thiềm thừ lắc lư như định ngoác mõm xuống cắn anh. Anh thiếp đi trong cơn mơ hoảng. Tôi nằm trên phản này cũng khủng khiếp thế. Bốn bên xủng xoảng các thứ chai lọ. Trên mảng tường lù lù những đôi giầy tây như những cái mặt nạ. Từ trần nhà rủ xuống ba dây xích treo hai cái bồ và một cái quạt điện gãy cánh. Ánh điện ngoài đường bắt nghiêng khe cửa vạch mấy dọc trắng lên nền trần dán giấy nhật trình. Bấy giờ gian hàng biến ra một cảnh thực quái lạ. Không khí ẩm ướt, đẫm mùi rỉ sắt hăng hắc. Cánh quạt điện vươn như hai cánh tay vượn in trên trần sáng chập chờn loe dài thêm ra. Những thứ đó hoá thành những con ma, cứ lắc la lắc lư như con thiềm thừ trong truyện Vô gia đình sắp chúi xuống nuốt tôi. Trong gầm và bốn bên, tiếng những con gián động đậy cánh bay xè xè. Sao lắm gián thế nhỉ? Nó bay ngã bồm bộp, chốc chốc chuột chạy loạt xoạt, đụng đổ từng chồng ống bơ. Chuột 46/69 2/20/2021 Cỏ Dại cắn nhau. Chuột. Chuột rúc chííí... Tôi nhắm mắt, rúc đầu vào cái mền vải nâu. Nhưng vẫn trông thấy con thiềm thừ đá đưa sắp xuống cắn chân. Tôi xoay nghiêng, áp mũi vào lưng chú Tưởng. Ngoài khe cửa, thỉnh thoảng phào qua một tiếng rè rè... Tỉm xắm bàoo.... những tiếng gõ sực tắc sực tắc ròn tan của một hàng quà đêm. Tôi chợp dần, trong giấc ngủ, chắp nối nhiều cơn mơ ghê sợ. Có lúc ngã xuống giếng. Có lúc ma đuổi. Hai chân cứ cuống queo, không bước được. Cái Hiến với tôi thì như chó với mèo. Lành nhau đấy cũng chí choé nhau đấy. Nó tinh ma quá quắt lắm. Nó nói bâng quơ - Hôm nay chủ nhật, chú Luyến đi xem đá boóng rồi. Tôi doạ - Ông mách chú Tưởng bây giờ? Nó trều môi, dồn một hồi - Cái gì cũng mách mách! Ai nói mà trạnh lòng, tôi bảo chú Luyến đi xem đá boóng. Chú Luyến đi học. Một sòng bạc. Cho dê đi học. Cho chóc ở nhà. Cho gà ăn thóc. Tôi bảo thế đấy. Bận gì nào? Sao lại không bận đến tôi! Tôi tức chín người đi chứ. Cái Hiến nó nhại tôi. Tiếng Kẻ Bưởi tôi nói thế. Mọi nơi người ta nói óc, ong thì mím miệng sau chữ c, chữ g. Như lọc cọc, long tong. Vùng tôi, há miệng ra sau chữ c, chữ g lọc chọc, loong toong. Cái Hiến choãi mồm ra chế tôi. Tôi phải tát vỡ miệng nó. Nhưng rồi tôi chỉ lẳng lặng quay ngơ. Hiến giở sang chuyện cái vòng. Nguyên cổ tôi đeo một chiếc vòng bạc. Vòng ấy, tôi đeo từ năm lên bốn. Trước còn có chiếc nhạc và một con cá rủ xuống ngực. Lần lần, tôi gặm cụt hai ngạnh đuôi cá. Con cá mòn méo một mảnh. Cái vòng ấy hợp với tôi. Bao giờ tôi sốt, vòng cũng xám lại. Hồi nào tôi khoẻ, cái vòng sáng trắng ra. Tôi không được bỏ vòng, bà bảo thế. Nếu tôi bỏ, thày bói và nhà chùa bảo sẽ bị ốm ngay. Cho nên tôi đeo cái vòng ra tận đất Kẻ Chợ này. Cái Hiến, những lúc cọ chai, thường nói động đến. \"Anh có thấy ai đeo vòng như anh không? Đeo vòng thế là nhà quê lắm nhé?\". Tôi không thèm đáp. Thú thực tôi cũng không có lời đâu mà trả miếng. Quanh quẩn, hết chuyện con cóóc, sang huyện cái voòng, lại lộn lại chuyện con cóóc và tiếp theo. Và thỉnh thoảng, lại xảy ra những cuộc gây gổ tự nhiên. Buổi tối hôm ấy chú Tưởng và tôi dọn hàng. Mọi khi phần cái Hiến phải bưng vào một ô gỗ dựng chai. Nhưng hễ nó rửa bát thì tôi mang thay. Hôm đó, Hiến rửa bát. Tôi lại tưởng chú Phúc rửa. Lăn xong cái bánh ô tô vào 47/69 2/20/2021 Cỏ Dại trong xó tường và dọn một ít chai lọ, hết phần tôi, tôi vào rửa chân. Bấy giờ cả nhà đã ra ngoài nhà, bát cũng đã rửa rồi. Tôi đương lúi húi dội nước thì cái Hiến te tái đi vào. Trời tối, lấp loáng ánh đèn trong nhà hắt ra, tôi cũng không trông rõ Hiến. Nó vào giáp mặt tôi. Tôi đứng áp tường. Một bên là chuồng tiêu, một bên là hai cái chum nước của ba nhà. Chum nào cũng có nắp gáo riêng. Cái Hiến hùng hổ đấm tôi hai quả vào bụng. Tôi oằn người, hai tay víu tường, ngơ ngác. Nó sừng sộ - Anh cu Bưởi có dọn cái ô chai vào không? - Phần... phần... - Hôm nay ai rửa bát? - Chú... - Chú gì? Đây vừa phải đòn oan. Hự... - Ối! Nó còn toan bồi thêm cho tôi mấy thụi nữa, nếu chú Phúc không chạy ra, quát. Thì ra chú Tưởng thấy sót cái ô gỗ ngoài thành cửa, tưởng Hiến đùn việc cho tôi, liền bợp cho nó một cái. Vậy mà nó vào nó thụi tôi luôn mấy ục. Chú Phúc còn kể chuyện lại nhiều lần nữa. Chú cười tôi nhớn hơn mà để cho con bé đấm luôn mấy quả, đứng ơ mặt, tay ôm bụng, nhăn nhó định khóc. Chú chuyện vui cho cả nhà nghe. Thường tôi lại làm như sợ nó hơn để được mọi người cười. Nó thực là một con chó, con chó cái dữ và lắm điều. Tôi là con mèo. Tôi chỉ là một con mèo. Nhiều khi cái Hiến không thèm nói chuyện với tôi, tôi chỉ biết chơi cùng con mèo đen. Nhà nuôi một con mèo đen to. Tôi chưa hề trông thấy một con mèo đen to đến như thế. Nó béo bằng cái ấm giỏ. Lông đen tuyền mướt như nhung. Râu mép thì trắng, vuốt chân cũng lại trắng, hai con mắt tròn xanh như mắt thuỷ tinh. Mèo Kẻ Chợ cũng có khác, chỉ đài các ăn cơm cá. Cơm rau, ngửi một cái, rồi kêu ngoao ngoao, lảng đi. Vài hôm, bà cụ lại mua một con cá mè, một mớ tép kho cho mèo xơi dần. Mèo lại không bắt chuột. Trong cống bếp, có một con chuột già, mình mẩy loe loét tuột gần hết lông. Cái đuôi còn mẩu hủn hoen. Thỉnh thoảng nó chui trong cống lên, ướt rườn rượt, lừ đừ bò đến thùng rác, thò đầu vào. Mèo trông thấy ngó theo mà hai tai không động đậy. Cả ngày mèo ngồi lù lù trên đầu bàn học chú Luyến. Hễ tôi lướn phướn đến, chú mình lại gù gù chùi đầu cọ vào sườn tôi. Tôi vuốt lưng chú mình. Tay vuốt đến đâu đuôi mèo cong gợn lên đến dó. 48/69 2/20/2021 Cỏ Dại Tôi hay nhớ nhà nhất những hôm râm trời không có nắng. Tôi nhớ thắm thiết như anh bé phiêu lưu trong truyện Vô gia đình, nhớ con bò và người mẹ nuôi của anh ở xứ quê. Một khung cửa sổ căng lưới mắt cáo. Ngoài đường, lá sấu vàng rượi rào rào rụng xuống như trút. Ở cửa đình làng tôi gặp ngày lắm gió, lá đa rơi nhiều như thế chúng tôi đem thúng đi nhặt lá về đun. Tôi đứng trong cửa sổ ngó ra. Người bước trên hè phố, sát bên cửa sổ, trông mấp mé chỏm đầu. Tôi tưởng tượng như chỉ có mỗi cái đầu lùi lũi. Những buổi ở ngoài hàng, tôi ngồi bên gầm phản, giữa đống chai lọ và giầy tây. Trông ra thấy trên nóc nhà phố bên kia một mảnh trời xám ngắt và những chùm lá sấu đen ngòm. Chẳng bù khi ở làng, lúc nào cũng thấy trời và bóng cây. Đối hè phố trước mặt là hàng nước và một cửa hàng chữa và cho thuê xe đạp. Bà lão hàng nước quanh năm chít khăn vuông xùm xụp, có cô con gái mặc áo trắng hồ lơ, đội nón kính. Cô cười, ánh loé chiếc răng vàng, xa cũng nom rõ. Không biết cô đi làm gì, thỉnh thoảng lại thấy diện xe cao su về tận cửa Bác chủ hàng xe đạp đã có hai con. Cứ vài ba ngày hai vợ chồng lại đánh nhau một lần. Mặt bác to như cái chiêng đồng. Mà bác lại chịu thua vợ, gầy lẻo khoèo. Hễ đánh nhau, khởi đấm đá túi bụi vài \"hiệp\", vợ bác cầm cái ghi đông xe đạp nhăm nhăm giơ lên. Mặt bác bỗng tái ngoét, bác lẩm bẩm nói gì đó rồi lảng ra cái bàn chữa xe. Lại loay hoay rũa, vá lốp bơm, treo bánh xe lên quay thử. Luôn tay làm suốt tối ngày. Ngoài đường người và xe cộ lườn lượt diễu qua dưới khung cửa, như quân đèn cù. Buổi sáng, một cái xe bò hai vòng bánh cao lênh khênh xích một cây gỗ lớn vào giữa. Có tới mấy chục người đẩy xúm bâu xung quanh như đàn kiến tha cái mồi to. Xe lăn rề rề sang phố Mới ra phố Bờ Sông không biết đi dâu. Một chiếc xe cút kít đi qua, ót ét nỉ non. Vào những sớm thứ ba, thứ sáu quanh năm các ông Tây đen đi lễ. Cuối phố, có chùa Tây Đen. Tây đen ở phố nào vỡ tổ ra lắm thế. Chú mặc váy trắng lùng nhùng. Chú bận áo tây gọn gàng. Chú để râu xồm xoàm. Chú cằm nhẵn thín, mắt toàn lòng trắng. Chú nào cũng chon chỏn chiếc mũ lồng oản đỏ. Đôi khi, có cả tua đen rủ từ trên đỉnh xuống. Các chú đi lũ lượt. Trên Hàng Mã đổ xuống, trong ngõ hiệu Tây Cú đi ra. Nhiều lần, tôi đếm. Nhưng chỉ được độ trăm chú đã nhầm lộn không đếm kịp. Ngày mùa đông thì ngắn. Ngắn nữa là những hôm ẩm trời, phố xá âm u như sắp tối. Mưa phùn rây trắng như phấn. Hai bên hè, chòm lá sấu già càng tối thẫm. Những cây dâu da tây cao vút chẳng biết quả hay 49/69 2/20/2021 Cỏ Dại hoa, gió đánh rụng xuống ruột đỏ hoe. Phố âm thầm, nhây nhớp. Những ngày mưa dầm dề như thế này, ở quê tôi còn quạnh vắng hơn đây nhiều. Nhưng không buồn. Người lớn xuống bếp rang ngô, những khi trời lạnh thì họp bọn, mang thuổng, rọ, xuống đồng sâu bắt chuột về rán với vỏ quít. Trẻ con đi bán kẹo bột rong các xóm. Có những đứa trẻ ra ngoài ruộng nhổ gốc rạ đem xếp đống bên một gò cỏ khuất gió. Chúng hun lên, ngồi rúm vào nhau, sưởi ấm cùng cười rúc rích. Đường phố mưa bay, mưa bụi. Ở nhà quê tôi có mưa thế này không. Tôi nhớ nhà quá. Nhớ vàng cả người. Vàng cả người là bà ngoại tôi nói thế. Giữa tháng chạp, bà ra đón tôi về quê ăn tết Vừa trông thấy bà, hai mắt tôi đã loá nước mắt. Ra đường, bà tôi hỏi - Độ này, cháu có ăn được cơm không? - Có ạ! - Sao cháu vàng cả người đi thế? Tôi mủi lòng, lại chực mếu. Một lúc lâu, tôi mới nói được rằng tại cháu nhớ nhà quá. - Con giai mà lại nhớ nhà? Cháu chịu khó ở dưới này, học các chú, rồi sang năm các chú xin cho vào trường nhà nước. Sau này nhớn lên có chữ, đi làm kiếm tiền nuôi bà. Từ ngày xuống đây, tôi có học được chữ nào đâu! Tôi nín thinh không dám khoe với bà tôi đã biết nhặt rau muống. Ngọn dài, ngắt làm đôi. Gốc cằn, lá sâu thì bỏ. Cuối năm ấy, tôi ở Kẻ Chợ về nhà được mấy ngày, u tôi ở cữ em gái tôi. Đi đẻ trên nhà thương Cáo, suýt đẻ rơi - nhưng không dám viết thư vào Sài Gòn kể với thày tôi thế. Ông tôi đặt tên nó là Ngó, \"Sen ngó đào tơ...\" mà. Chương 9 Thấm thoắt, đã ngoài mùng bảy, hạ nêu. U tôi lại đưa tôi xuống Kẻ Chợ - Sao mày chóng hết thế, hử mày, Tết ơi! Sang mùng bốn, cảnh tết đã nhàn nhạt. Qua rằm thì đi đứt hẳn. Nào cũng như dang dở. Vừa xế trưa, đã tối ngay. Loanh quanh, chơi gì cũng tiếc ngày, sợ hết. Càng sợ, càng bíu lấy cái tết lại càng thản 50/69 2/20/2021 Cỏ Dại nhiên đi qua. Trước tết năm ấy, u tôi mua cho tôi đôi bít tất nâu, cổ khoanh vòng vàng, vòng trắng. U tôi lại sắm cho tôi một cái khăn nhiễu tây. U cứ phàn nàn Khăn trẻ con có ba hào mà mua những bảy hào. Vì đầu tôi to quá, hạng đầu Bòi Cẩu, đội vừa khăn người lớn. Nhưng buồn hơn cả, là bà tôi không mua pháo. Khi tôi còn bé tí ti, vào những ngày tết cả trong sân nhà tôi xác pháo màu hoa đào ngập lên tận thềm đá. Năm nay, ông tôi bảo đốt pháo chỉ tổ rác sân, không được bộ gì. Bà tôi yên ủi tôi rằng không mua pháo tết, sợ đốt pháo em bé hãi, em bé khóc. Tôi đành vậy, ngẩn ngơ một mình. Sáng mồng một, vòm trời u ám. Sương bay lớp lớp trong cây mịt mờ như khói. Ăn cỗ xong, cả nhà ngồi trong ghế uống nước. Tôi đứng ngoài hiên, chốc chốc, chạy nhòm ra ngõ. Đường cái chưa có người. Người ta chọn giờ tốt mới xuất hành. Rồi dần dần, nghe lẹp kẹp lóc cóc giầy dép, tiếng guốc mới và tiếng quần áo nguyên nếp đụng sột soạt. Ngày nào tôi cũng đi chơi chùa. Tôi theo các bạn trong xóm đi những chùa quanh miền. Có chùa đi đến mấy lượt xem người ta hún đu trước sân. Rồi đánh tam cúc. Rồi chui đầu vào đám thò lò. Và đợi thò lò chiêng miệng thì xô vào ù lò. Chỉ nghĩ khoác lác thế chứ chẳng bao giờ cướp được một chinh nào. Có khi còn bị xô, ngã sầy cả hai đầu gối. Mà vẫn cứ thích đứng hóng. Mồng bốn tháng giêng lên quán việc làng. Đến tận mùng bảy hạ nêu mới tan thò lò. Bánh chưng đã có chiếc chua góc, phải rán. Nồi cá chỉ còn riềng. Hết tết rồi. Trời đã màu thiên thanh và có nắng. Những con chim chào mào bay đến hót xao xác. Một hôm, u tôi nói như hỏi - Tết năm nay, nhà có em bé mà chẳng thấy giấy má của \"anh\" mày gửi về. Bao giờ tết đến thày tôi cũng có thư. Năm nay, đã ngoài rằm mà không tin tức gì. Cuối tháng giêng, u tôi bảo - Ngày kia u đi bán giấy, cháu xuống Kẻ Chợ nhân thể. Ăn tết thế là xong rồi. - U mới ở cữ em bé mà. - Trong nhà chẳng còn đồng nào. Tôi như chợt nhớ ra. Bấy lâu mê chơi tôi quên phố xá rồi. 51/69 Giới thiệu sách Cỏ Dại “Cỏ Dại” là tập hồi ký đầu tay của nhà văn Tô Hoài. Khi tập hồi ký này, ông chỉ mới hơn hai mươi tuổi nhưng từng mẩu chuyện, từng hồi ức được kể lại một cách rõ ràng, sống động với lời văn không lẫn vào đâu được của một nhà văn đỉnh cao của Việt Nam. Câu chuyện kể về quãng thời gian đầy ắp những kỷ niệm của cậu bé mang tên Cu Bưởi sống trong ngôi nhà gạch ở vùng Nghĩa Đô ngoại ô Hà Nội. Cuốn sách miêu tả rõ nét đoạn đời tuổi thơ của chính nhà văn. Tuổi thơ đó có nghịch phá, có vui vẻ nhưng cũng có lạc lõng và u buồn. Những câu chuyện được ông kể lại một cách chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng thấm đẫm một nét buồn. Đọc qua, đó có thể là những câu chuyện nhạt nhẽo, không mấy sâu đậm nhưng qua ngòi bút sâu sắc của Tô Hoài, ta như thấy được cả một thước phim sống động. Trong câu chuyện “cỏ dại” có nhiều nhân vật, có thầy u, có em Hồ, có dì Niêm... Mỗi con người có một số phận, một cuộc đời khác nhau. Tuổi thơ của nhiều người là niềm vui, là sự trong trẻo, hồn nhiên. Nhưng tuổi thơ của Cu Bưởi trong “Cỏ Dại” lại man mác buồn đến lạ. Cỏ dại – Tập 01 HTV Phim Tình Cảm Việt Nam Hay Nhất 2016184 CommentsTrang Le nói 7 năm cách đây phim qua hay, phim cua TFS nao cung hay!!!phùng phan nói 7 năm cách đây phim hay như thế này mà vẫn có 152 đứa dislike nhỉDang Nguyen Vinh Phuoc nói 6 năm cách đây phim gi ma da man Thị Huệ nói 6 năm cách đây Bị thích cá tính của nữ diễn viên chính từ lần đầu xem phim mười mấy năm trcNgoan Nguyễn nói 6 năm cách đây Thích a đội trưởng ghê mà ko biết tên a? Mọi người có ai biết ko? Hjhjdung ngoc nói 4 năm cách đây khúc cuối có để tên a đội trưởng đó Võ minh vinhBắp Cải Đun Sôi nói 6 năm cách đây khúc cuối cười bôn lành = nhất quỷ nhì ma thứ ba là lính xa nhàkhoi nguyen nói 6 năm cách đây thích anh đôi trưởng ghê luônmai Tran nói 6 năm cách đây phim hay ma con vui nuaTinh ThanhTinh nói 6 năm cách đây xem cứ cười khúc khích 1 mjk như dở 😅Ngoc Han Le nói 6 năm cách đây phim cỏ dại con này giống khùng waPhương Thoại nói 6 năm cách đây ai biết bài hát ở phút 45… tên j ko ạ?Gg Gg nói 6 năm cách đây phim hsyGg Gg nói 6 năm cách đây thoat nhìn tưỡng lo lem , ai dè làm xao xuyến lòng anhGg Gg nói 6 năm cách đây trong lòng như dả , ngoài mặt còn eGg Gg nói 6 năm cách đây Vui thiệt , dời tnxpTuong Vu nói 6 năm cách đây phim hay và rất hấp dẫnLợn Đất nói 6 năm cách đây a Ngọc Thảo rất hợp đóng vai bộ đội và công an nhá. hiền lành, khỏe mạnhCraze Craze nói 6 năm cách đây 3/6/2017Thanh Tâm nói 6 năm cách đây xem phim này từ hồi 12t, mà giờ 29 rồi. Có lần muốn xem lại kiếm hoài ko ra, tự nhiên giờ kiếm bừa mà có. Cả phim Bông dừa cạn nữaThanh Thư Nguyễn nói 6 năm cách đây Bé Heo secret Cảm ơn bạn nha. bạn nhắc mình mới nhớ tên phim Bông dừa cạn, coi lâu lắm rồi mà giờ vẫn nói 5 năm cách đây Bong dua can co ly thanh thao co dong khongBích Vân Nguyễn nói 4 năm cách đây Thanh Tâm những người u30 tụi mình hoài niệmDUng Nguyen nói 3 năm cách đây Tụi mình già rồi hén. Phim tfs cũ cứ chủ nhật sau chương trình gì đó của tfs là chiếuLien Bui nói 6 năm cách đây xGia Han nói 6 năm cách đây Em tui mới 4 tuổi cũng mê phim nàyTiên Tiên nói 6 năm cách đây HPLUS MEDIA ơi, làm thêm Kiều nữ và đại gia nữa đi. Phim đó cũng lâu lắm Phan nói 6 năm cách đây Con wai k chanNhi Múp Nhi Pí Po nói 6 năm cách đây Tuổi thơ của tôi. Phim này xem hồi còn nhỏ. Ấn tượng tới giờ tìm đã đời mới thấy. Hay lắmmmmHồng Nguyễn nói 6 năm cách đây THanh niên việt namTgdd Tgdd nói 6 năm cách đây Phim hay mà có 3 tập Tgdd nói 6 năm cách đây Đội trưởg nói quỷ nhì 3 thứ 3 là lính xa nhà như tụi bây Ái Tô nói 6 năm cách đây phim hay dv de thuuong gioi, nhac hayDiem Nguyen nói 6 năm cách đây troi oi kiep gap roi mung quaPhương Hoài nói 6 năm cách đây Fim hay quáSOFIA - ARMY nói 6 năm cách đây Mình tìm bộ phim này 11 năm rồi , hôm nay mình qua nhà bạn , nhà nó có tivi tình cơ nhìn thấy anh diễn viên trong phim đó là anh diễn viên Này . Tìm mãi mới biết anh Ngọc Thảo . Vì lúc ấy ko nhớ tên anh chị diễn viên trong phim Cảm xúc thật khó tả khi xem lại bộ phim này . Thời gian nhanh qá .Thùy Gamer nói 5 năm cách đây Còn mình thì tìm phim cu lý thanh thaoTuyền Trần nói 5 năm cách đây Minh cung vay. Tim rat lau roiHoà Huỳnh nói 5 năm cách đây SOFIA – ARMDiemmy Pham nói 5 năm cách đây minh cung vay hoi con nho thich bo phim nay lm nhunh h k nho ten pim tinh co coi lai thoi ngian troi nhanh wa moi do muoi nam roiTruong Nguyen nói 4 năm cách đây SOFIA hrsdu vinh nói 6 năm cách đây Xem hoai van thix,hi bị trẹo chân mà rinh chiếc xe đi cả buổiphụng trần kiều nói 6 năm cách đây Me phim này từ hồi bé… xem đi xem lại miếtCa Măng Le nói 5 năm cách đây Đám cưới vui và ý nghĩa quá, đám cưới giờ người với người chẳng nói đc với nhau câu nào, chỉ bia rượu rồi nhạc nhẽo inh tai nhức Hà Kiều Dung nói 5 năm cách đây Lâu lắm rồi, ôi tuổi thơngochanh vo nói 5 năm cách đây đây kg biết là lần thứ bao nhieu xem phim này nửaAn Nguyễn nói 5 năm cách đây Coi cả chục lần mà vẫn mún xem lại…ý nghĩaKimthoa Le nguyen nói 5 năm cách đây phim hay dau ma hay con gai dong phim dam da vao mat nguoi ma hay vo vanHuong Nguyen nói 5 năm cách đây 2018 vẫn coi lạitrong vo ky mai nói 5 năm cách đây Xem phim nay mình nho nha qúa,nha mình cũng o gan rung,mình cũng tung di lay mang,de songTran Nhung nói 5 năm cách đây 15 nam roi . Nay 27tuoi moi xem laiphùng phan nói 5 năm cách đây Phi Tran nói 5 năm cách đây thật là 1 tình yêu giản dị ma hạnh phúc..Duc Thanh nói 5 năm cách đây Xem lại fim ký ức lùa về nhớ quá và yêu quá. Ngày xưa của tôi ơi còn đâu nữa. Lại buồn da diếtVan-Vinh Pham nói 5 năm cách đây Phim rất hay!!!!🌺😆Canh Le nói 5 năm cách đây Sem khoai k chan coi khoai ko het vuiBé Cừu nói 5 năm cách đây Thích phim này , mấy anh lính vui tính dễ thươngHong Trang Lam nói 5 năm cách đây phim hayHong Trang Lam nói 5 năm cách đây Phim hay dien vien dong chat that ko nhu bay gio noi phim ko chat luong cung duoc goi la ong vua phong veXuka nói 5 năm cách đây Phim này xem lúc còn nhỏ xíu tìm bữa giờ mà k có giờ có vui quáThảo Nguyễn nói 4 năm cách đây hayTHI HAU PHAM nói 5 năm cách đây Minh xa quê da lau gio moi xem lan dau bo phim nay hay ra phếtNhi Nhi nói 5 năm cách đây Tập này vui quá, thấy họ hp đơn giản vậy mà vuiNhi Nguyễn nói 5 năm cách đây Cô Thanh Thảo dễ thương quáThanh Nguyen nói 5 năm cách đây Phim sàm cặtCo Nguyen nói 5 năm cách đây Vui qa Tien nge da That lun do nói 5 năm cách đây Phim nay mjh koi luc 10tuoi toi jo. Koi hoai cug k thay nay hay ma vui Đào nói 5 năm cách đây xem nhiều lần rồi mà vẫn thấy hayThương Nguyễn nói 5 năm cách đây Tình yêu ngọt ngào và trong sáng quá! Chỉ có ở những bộ phim ngày xưa, còn bây giờ sống sượng lắmYou Wei nói 5 năm cách đây Fim nay mình xem hoài mà ko chan lùn hjhjGiau Nguyen nói 5 năm cách đây Bo phim nay coi hoai van thay hay ko thay changLe Vo Kim Tieng nói 5 năm cách đây COi đi coi lại cả chục lần vẫn hay 180829Tien Tien nói 5 năm cách đây Nhớ hồi đó xem phim này lúc học cấp 3 . Ngày nào cũng vừa xem vừa ủi áo dài để trưa đi học . Lâu lắm lắm rồi không được mặt áo dài . Nhớ !!!Tgdd Tgdd nói 5 năm cách đây 2317 coi cười đau cả bụg.😆😆😆😆😆😆😆😆😆😆😆dung nguyen nói 5 năm cách đây một thời tuổi thơ!Hải Sơn nói 5 năm cách đây thương quỳ quá,Mỹ dứt nói 5 năm cách đây Phim ngày xưa thật hayQuyen97 Thao nói 5 năm cách đây Hồi đó coi năm 8 tuổi năm này 21tuoiNGUYỄN LÝ NGUYỄN LÝ nói 5 năm cách đây CẢM ƠN PHIM VN CO DAI TẬP 1 RẤT Pham nói 5 năm cách đây 2018 con coiNgọc diệu Huỳnh thị nói 5 năm cách đây Nhớ ghê mấy năm rGấu Channy nói 5 năm cách đây TLe Van nói 5 năm cách đây Hay lamPhương Mai nói 5 năm cách đây Haha 2 a chị dag ôm nhau thì quả rơi trúng mặt = FIm ngày xưa giản dị rùi quay nhìu cây cối thik gê <3Tran Sang nói 5 năm cách đây Anh đội trưởng dễ thương quáNguyệt Tăng nói 5 năm cách đây Đơn giản thực tế từ vai phụ đến vai chính dien có hồn xuất sắc對的 nói 4 năm cách đây Nguyệt TăngThanh vân Vũ thị nói 5 năm cách đây Phim hay .Thanh vân Vũ thị nói 5 năm cách đây 😆😂Đoàn Kenny nói 5 năm cách đây Chị này đóng hậu duệ mặt trời hay hơn khả Ngânnguyenngoc linhdan nói 4 năm cách đây Giờ chỉ già rồinga hoang nói 4 năm cách đây Đôi này đóng đạt thiệtlinh bùi nói 5 năm cách đây Cả tuổi thơ của tui ..T&T Chanel nói 5 năm cách đây Cả bầu trời kia ức ùa vềKieu Ngoc nói 5 năm cách đây Một thời, cứ chiều tới phim là bới tô cơm vừa ăn vừa coi. Đong đầy kỉ niệm…Mai Nguyen nói 5 năm cách đây Thích nhất vẫn là người doi trưởng,Khánh Phi Trần nói 5 năm cách đây năm nay 22t mà nhớ lại xem phim này lâu lắm rồi không nhớ lúc đó bao nhiêu tuổi nữa, thích phim này cực kỳ luôn ahihiTuyết Ngân nói 5 năm cách đây xem lại phim này cảm xúc nó lại ùa về. mình xem cái thời tivi sử dụng ănten cách đây 9 năm Tien nói 5 năm cách đây Phim tfs 1thoi cua minhHạo Anh nói 5 năm cách đây – Tôi xem năm 8t bh vẫn nhớ☺☺☺☺👏👏Niem Ngo nói 3 năm cách đây Bay gio may tuoi roi?Thoa Nguyenthikim nói 4 năm cách đây Ghien phim này từ nhỏ luôn trờiThoa Trieu van nói 4 năm cách đây Hồi nhỏ xem jm nay này xem lần 2 vẫn nhớ vài đoạn quỳ đưa nhỏ nay về ra mắt gia Tran nói 4 năm cách đây Nhạc phim hay. Có điều k biết mọi người có để ý k, phim chú Đinh Đức Liêm hay có nhạc chú Nguyễn Đức Trung. Cỏ Dại nè, Đồng tiền xương máu..Tgdd Tgdd nói 4 năm cách đây Chòy coi đi coi lại năm nay vẫn ý likePhạm Đông Hồng nói 4 năm cách đây sao ko có tiếng gì vậy adHPLUS Films nói 4 năm cách đây Phạm Đông Hồng Film có tiếng bạn, thinh thoang vai đoan bi mat tieng do overlap music nuoc ngoai. ad phai off audio đoan đoCẩm Thăng Đậu nói 4 năm cách đây Mấy cô con gái đừng nhìn vô Hân rồi học theo nghe, đừng nghĩ vậy là dễ thương, con nít, đâu cần thật thà là được, thật thà đâu có mài ra ăn nguyen nói 4 năm cách đây Sao nói vậy được bạn ơi. Hồn nhiên nhưng biết chừng mực không phải lúc nào cũng hồn nhiên là được mà Thăng Đậu nói 4 năm cách đây duong nguyen thì ý mình cũng giống bạn. Cô này thì hồn nhiên đến mức không hiểu lễ. Tuy nhiên sau này cũng đỡ hơn. Kết Tgdd nói 4 năm cách đây 2019 ai còn ai xem like bìh luận sẽ gặp nhìu may cươq vô đầy nhà.💎💎💎💎💎💎💎💎.😆😆😆😆😆Lầy PUBG Mobie nói 4 năm cách đây Mình nèHuyen Le nói 4 năm cách đây xem rat hayxuan truong nói 4 năm cách đây ong dv chính này tên gì ko biết nhưng nhiều nam rồi vẫn thấy ong trẻHiền Lê nói 3 năm cách đây Ngọc Thảo ak bạnSang Phạm nói 4 năm cách đây KkkSang Phạm nói 4 năm cách đây Coi phim nầy vui nhỉ , mấy ông chuến sĩ với nhau tếu lăm kkkSang Phạm nói 4 năm cách đây Kkk xập mẹ cái dường kkkNguyễn Duy Thức nói 4 năm cách đây 4445 bài hát tên gì nhỉbao huynh nói 4 năm cách đây Phim ngày xưa tự nhiên .phim giờ cứng đơThúy Uyên nói 4 năm cách đây 1407 cascader khieng xeTú Nguyễn nói 3 năm cách đây Bạn tinh ý ghê. HahaNgo Ty nói 4 năm cách đây toi rat thichTan Ut nói 4 năm cách đây Vui…dễ thươngTan Ut nói 4 năm cách đây Nữ chính hỗn quáThành Phùng khắc nói 4 năm cách đây Phim này đóng năm bao nhiêu mà lại có bơm tĩnh bê tông rồi hảQuoc Le nói 4 năm cách đây Thành Phùng khắc Chắc cũng 10 mấy năm gần 20 năm ko chừng ko nhớ nữa cũng coi nhiều lắmAv Av nói 4 năm cách đây Ngọc thảo vai quỳAv Av nói 4 năm cách đây Kêu con gái bằng mầy con Av nói 4 năm cách đây Tội nghịp anh quỳ bj cưa chânMẹ Tèo nói 4 năm cách đây Ko hiểu sao tui cứ nhớ về cái thời cuộc sống tuy đơn giản nhưng thanh thơi hồi xưa, nên cứ kiếm mấy phim cũ mà coi,để nhơ về những ngày xưa cũ ấyLinhhuyen1990 Linhhuyen1990 nói 4 năm cách đây Phim hay cười chết đc viên chính diễn okHoa Ha nói 4 năm cách đây phim nay toi xem di xem lai ko biet bao nheu lan roi nua…..安安 nói 4 năm cách đây Gần 20 năm nếu nhớ không nhầm tui có xem 1 lầnTuyết Tùng nói 3 năm cách đây Hồi xưa có chiếu trên HVT ạ, cũng tầm 16-18 năm gì HUỲNH NHƯ nói 4 năm cách đây Phim hài ghê ;Ý Đặng nói 4 năm cách đây Say nắng với anh đội trưởng ghêNUONG MAI nói 4 năm cách đây con nay gan to len rung Khach nói 4 năm cách đây DethuongMai Chi nói 4 năm cách đây Mình xem lúc 8 33dung ngoc nói 3 năm cách đây Chắc bạn nhớ nhầm rồj này phát năm 2002 hoặc 2003 đó nhà tuj mớj có tivj nên không quên Chi nói 4 năm cách đây Xem phim nhớ ngày còn đèn dầu ,cây viết bút bi .và cái nồi cơm củi .Suong 123 Nguyen nói 4 năm cách đây Xem vua cuoi ,vua xuc 5;6 lan j do ,van thich coi yeu moc mac nhung rat thuy Nguyen nói 4 năm cách đây Mới vô xem thấy thích Xuan nói 4 năm cách đây Chân đau ma khiên nổi xeBich Tuyen Nguyen nói 4 năm cách đây 👍👍👍👍👍👍👍👍Bich Tuyen Nguyen nói 4 năm cách đây Phim hay qua coi nhieu lan ma kg chanNiNi Store nói 4 năm cách đây Nói không phải nổ chứ coi phim này 100 lần và có thể lồng tiếng được luônNu Thi nói 4 năm cách đây Vui quáCơm gia đình ở trọ nói 4 năm cách đây Phim ngôn tình của Việt Nam lúc nhỏ tôi xem rất hay và thíchNguyễn Lê hải nam Nguyễn nói 4 năm cách đây Cuộc đời ko có gì mà khi xem tập phim này. Tui cười hp tu đầu tới cuốiTài Tài nói 4 năm cách đây bai hat hay qua lam minh nho maiNhài Hoa nói 4 năm cách đây 3 thâng mât dây,dân tri thâp,đi lao đông con dơ troAn An nói 4 năm cách đây “7Bình Nguyễn nói 4 năm cách đây Add ơi sao phim Hoa Dại mấy ngày trước mình xem đc. Hôm nay vào xem khôq được ạChao Nong nói 3 năm cách đây Phim ngày xưa hay ý nghĩa giờ m toàn kiếm xem hoàiLoan Tran nói 3 năm cách đây Sao mà đáng yêu, trong sáng, bình dị!!!Thanhtrang Phan nói 3 năm cách đây Kỷ niệm lần đầu tiên xem 18 năm về trước..nhớ ghêDương Hà nói 3 năm cách đây Nhất quỷ nhì ma thứ 3 là mấy đứa xa nhà như tụi bay đó 😂Hon Ly Hoang nói 3 năm cách đây Tuổi thơ yêu hển nhiên đẩm chất tình thươngTrang Đào nói 3 năm cách đây Xem hoài mà không chán, yêu quá!!!Văn Thành Nguyễn nói 3 năm cách đây Con nítTrần Nhi Nguyễn nói 3 năm cách đây Hay quáCuộc Sống Đài Loan Volog nói 3 năm cách đây Hay 🤣Gấu ơi nói 3 năm cách đây Nhờ hoài luôn… Thời học sinh đi học mà coi phim này coi hoài mà ghiền luôn!… Tình yêu đơn giản mà đẹp quá 😍Dung Tám nói 3 năm cách đây Sem đi sem lai ma van thich sem hay qua con nho đanh đáLiễu Lý Thị Kim nói 3 năm cách đây Lau roi xem lai hay geLiễu Lý Thị Kim nói 3 năm cách đây Lau roi coi lai cuoi be bungNhan Hoang nói 3 năm cách đây Thích cha quì wa đêDiệp Ngọc0 nói 3 năm cách đây Nhìn cái đám cưới nó dễ thương gì đâu 😊😊😊Dang Trang nói 3 năm cách đây Ko biết xem lâu thế nào chứ jo mới xem tý mà cười bể bụng luônLý Nguyễn nói 3 năm cách đây Phím này hay vui tự nhiên nhớ lại kí ức hồi x quá bếp cũi đu Cây điều tắm mưa chơi óng thụcTuyền Trương nói 3 năm cách đây Ngày xưa xem phim này riềng luônThanh Nữ Nguyễn Thị nói 3 năm cách đây Coi lại cũng k chánNhu_ Htq nói 3 năm cách đây Phim dể thương ghê, c Hân dể cưng đáng yêu ghê, cười ẻ lun má ơi 😂😂😂 thích nhất cảnh này 10029Cuong Tran nói 3 năm cách đây E tim phim nay lau lam roi do cam on ban da up lenHuong Nguyen nói 3 năm cách đây Mọi người có biết phim nào vui vui như z kmongha lemongha nói 3 năm cách đây Phim này lâu jo mới kiếm được . Lúc đó tui vừa nấu cơm vừa chạy ken xem jo kiếm đc mừng quá 2020Nhan Hoang nói 3 năm cách đây Sao chỉ có đến tập 4 vậy cả nhà? Kết thúc phim sao ạ?HPLUS Films nói 3 năm cách đây Full bộ phim là 3 tập nha bạn. ThanksNhan Hoang nói 3 năm cách đây HPLUS Films sao lại có 3 tấpHai Pham nói 3 năm cách đây Phim hayPhu Nghia Tran nói 3 năm cách đây Được lăn xê mà xê k nổiHân Trịnh nói 3 năm cách đây Thích cái cặp này ghê luôn Bộ đề đọc hiểu Cỏ dại - Xuân QuỳnhĐề đọc hiểu bài thơ Cỏ dạiĐọc hiểu Cỏ dại - đề 1Đọc hiểu Cỏ dại - đề 2Cỏ dại Xuân Quỳnh đọc hiểu - Cỏ dại là một bài thơ của tác giả Xuân Quỳnh viết về những cây cỏ dại mang nỗi nhớ quê hương của chàng lính, hình ảnh cỏ dại là ẩn dụ cho sức sống mãnh liệt của quê hương. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ đến bạn đọc bộ đề đọc hiểu bài Cỏ dại của Xuân Quỳnh có đáp án sẽ giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về nội dung và ý nghĩa của tác hiểu Đây mùa thu tớiĐọc hiểu Cỏ dại - đề 1Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưaGần gũi nhất vẫn là cây lúaTrưa nắng khát ước về vườn quảLúc xa nhà nhớ một dáng mâyMột dòng sông, ngọn núi, rừng câyMột làn khói, một mùi hương trong gióCó mấy ai nhớ về ngọn cỏMọc vô tình trên lối ta điDẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chiKhông nghĩ đến nhưng mà vẫn có.Trích Cỏ dại – Xuân QuỳnhCâu 1. Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào?Câu 2. Tác giả đã kể ra những sự vật gần gũi, thân quen nào?Câu 3. Trong những sự vật ở quê nhà gần gũi mà tác giả kể trên, theo anh/chị tác giả gửi gắm tình cảm vào sự vật nào nhiều nhất? Vì sao?Câu 4. Qua đoạn thơ trên, anh/chị hãy nêu cảm nghĩ về quê hương của 5. Nội dung chính của bài thơ Cỏ dại là gì?Gợi ýCâu thơ được viết theo thể thơ tự giả đã kể ra những sự vật gần gũi, thân quen như Cây lúa, vườn quả, dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hương, ngọn những sự vật ở quê nhà gần gũi mà tác giả kể trên, theo em tác giả gửi gắm tình cảm vào sự vật ngọn cỏ nhiều nhất. Ngọn cỏ từ lâu đã âm thầm trở thành biểu tượng của quê nhà nhờ sức sống dẻo dai, mãnh liệt. Dù nhỏ bé, nhưng có sức sống, sức chịu đựng dẻo dai phi thường, tác giả sử dụng hình ảnh Ngọn cỏ để đề cao, ca ngợi những con người lao động không ngừng đoạn thơ trên, em có cảm nghĩ về quê hương như sau– Quê hương là nơi ta được sinh ra, nuôi dưỡng, lớn lên và trưởng thành gắn liền với câu hát ru của mẹ. Quê hương là nơi dang tay đón chúng ta trở về yên bình sau bao bão táp phong ba ngoài cuộc sống.– Quê hương gắn liền với những hình ảnh Đồng lúa, cánh cò, dòng sông tuy dân dã, mộc mạc, giản đơn nhưng chứa chan tình yêu thương của cha mẹ, tình nghĩa xóm giềng.– Người nông dân giàu ý chí, nghị lực, cần cù, chăm chỉ, chịu thương chịu khó lao động miệt mài không quản ngại gian nan, vất vả, nắng mưa, ngày đêm.– Quê hương là nơi ta cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc giản đơn, tình yêu thương, sự hy sinh to lớn của gia đình. Mỗi chúng ta cần yêu quý, trân trọng quê hương của mình đồng thời cố gắng xây dựng quê hương giàu dung chính Bài thơ viết về những cây cỏ dại gần gũi, quen thuộc nơi quê hương, hình ảnh cỏ dại là ẩn dụ cho sức sống mãnh liệt của quê hương đồng thời bộc lộ nỗi nhớ thương, niềm mong mỏi trở về quê nhà của những chiến sĩ hiểu Cỏ dại - đề 2Đọc văn bản sau1 Cỏ dại quen nắng mưaLàm sao mà giết đượcTới mùa nước dângCỏ thường ngập trướcSau ngày nước rútCỏ mọc đầu tiên..[..]2 Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưaGần gũi nhất vẫn là cây lúaTrưa nắng khát ước về vườn quảLúc xa nhà nhớ một dáng mâyMột dòng sông, ngọn núi, rừng câyMột làn khói, một mùi hương trong gió..3 Có mấy ai nhớ về ngọn cỏMọc vô tình trên lối ta điDẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chiKhông nghĩ đến nhưng mà vẫn có.Cỏ dại – Xuân QuỳnhLựa chọn đáp án đúngCâu 1. Đoạn trích được viết theo thể thơ nào?A. Ngũ ngônB. Lục ngônC. Thất ngônD. Tự doCâu 2 . Hình ảnh cỏ dại xuất hiện trongA. Cả bài thơB. Khổ 1C. Khổ 3D. Khổ 1 và 3Câu 3. Theo đoạn trích, lúc đi xa, con người thường nhớ về những gì?A. Cây lúa, vườn quả, dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hươngB. Cỏ dạiC. Nắng mưa, nước dâng, nước rútD. Con đường, gốc đa, giếng nước, cánh đồng, ngọn núi, dòng sông..Câu 4. Sự xuất hiện của những hình ảnh trong khổ 2 có ý nghĩa như thế nào?A. Nhấn mạnh nỗi nhớ quê hương của tác giả;B. Nhấn mạnh sự nhỏ nhoi của cỏ khiến không mấy ai để ý, không ai nhớ đến;C. Nhấn mạnh sức sống của cỏ;D, Nhấn mạnh sự vô tình của con người đối với cây 5. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong hai câu thơ Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây - Một làn khói, một mùi hương trong gió..A. Liệt kêB. ĐiệpC. Nhân hóaD. Liệt kê và 6. Hình ảnh "cỏ dại" trong bốn dòng thơ sau gợi lên điều gì?Tới mùa nước dângCỏ thường ngập trướcSau ngày nước rútCỏ mọc đầu tiên..A. Gợi lên sự nhỏ bé, bình dị của cỏ;B. Gợi lên sức sống mãnh liệt, bền bỉ của cỏ;C. Gợi lên sự nhỏ bé của những kiếp người dưới đáy xã hội;D. Gợi lên sự cuồng loạn của nước 7. Hình tượng trung tâm được khắc họa trong đoạn thơ trên làA. Chủ thể trữ tình - tác giảB. Cây lúaC. Cỏ dạiD. Nước lũCâu 8. Nêu hai đặc điểm của thể thơ được sử dụng trong bài thơ 9. Cảm nhận về vẻ đẹp của hình ảnh cỏ dại được khắc họa trong bài thơ. Em có thể dẫn 1 - 2 câu thơ cùng viết về vẻ đẹp đó của cỏ?Câu 10. Thông điệp ý nghĩa rút ra từ đoạn trích là gì?Gợi ý Câu 1. D. Tự doCâu 2. D. Khổ 1 và 3Câu Cây lúa, vườn quả, dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hươngCâu Nhấn mạnh sự nhỏ nhoi của cỏ khiến không mấy ai để ý, không ai nhớ đến;Câu Liệt kê và Gợi lên sức sống mãnh liệt, bền bỉ của cỏ;Câu Cỏ dạiCâu 8. Hai đặc điểm của thể thơ được sử dụng trong bài thơ trên- Số tiếng trong các dòng thơ không giống nhau;- Số câu thơ không hạn Cách gieo vần tự do..Câu 9. Cảm nhận về vẻ đẹp của hình ảnh cỏ dại được khắc họa trong bài thơHình ảnh cỏ dại trong bài thơ mang vẻ đẹp của sức sống bền bỉ, mãnh liệt. Dù cỏ nhỏ nhoi, không ai chú ý, không ai nhớ đến nhưng cỏ vẫn âm thầm tồn tại từ xa xưa và đến mãi về sau. Dù gió mưa, dù nước lũ, cỏ vẫn là loài cây không thể bị tiêu diệt. Sức sống của cỏ trong đoạn trích trên khiến ta nhớ đến những câu thơ của Thanh Thảo trong bài Đàn ghita của Lorca Không ai chôn cất tiếng đàn - Tiếng đàn như cỏ mọc hoang..Câu 10. Thông điệp ý nghĩa rút ra từ đoạn trích- Dù nhỏ bé nhưng luôn kiên Trước khó khăn không bao giờ được gục Cần phải biết trân trọng những điều bình các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 12 thuộc chuyên mục Học tập của Đánh giá từ 10 lượtThể loại Cung đấu, ngược luyến tình thâm, cường thủ hào đoạtEditor minjay1608Fix NirvanaPhoenixDesigner nyan_nekoCuộc sống trãi qua nhiều thăng trầm đã luyện cho Hàm Quang một bản lĩnh hơn người nhìn thấu sự đợi, tay cầm chén rượu uống cười sang sảng rạng ngời chói lóa “Nếu sau này ta chết, hãy chôn xác ta trong rừng mai. Khi gió xuân sang năm thổi đến, ta muốn nở nhành hoa đầu tiên.”Xem thêm »Các chương mới nhất Chương 13

cỏ dại tập 6